آیا امام زمان ـ علیه السلام ـ با اجبار اسلام را در جهان برپا مى کند یا آنکه عملکرد ایشان به نحوه اى است که اسلام را جهانگیر مى کند یعنى تمام جهان به اسلام روى مى آورند؟
از احادیث و روایات بدست مى آید که امام زمان ـ علیه السلام ـ اسلام را با اجبار بگونه اى که مردم هیچ گونه توان مخالفت با حضرت را نداشته باشند و اختیار و اراده انسان نقش در پذیرش اسلام و حکومت مهدى ـ علیه السلام ـ نداشته باشد پیاده نخواهد کرد زیرا انسان موجودى است که همیشه در قلمرو تکلیف و اختیار در حرکت بوده است در دوران ظهور حضرت نیز همین تکلیف و اختیار موجود مى باشد. در احادیث داریم که در هنگام ظهور قائم نیز برخى از مردم حق را اختیار مى کنند و از مهدى ـ علیه السلام ـ پیروى مى کند و برخى باطل را اختیار مى کند و رو در روى حضرت مهدى ـ علیه السلام ـ مى ایستند که اینان نابود مى شوند. امام باقر ـ علیه السلام ـ فرموده است: حضرت مهدى ـ علیه السلام ـ به سوى کوفه رهسپار مى شود. در آنجا شانزده هزار نفر مجهز به سلاح در برابر حضرت مى ایستند، آنان قاریان قرآن و دانشمندان دینى هستند که پیشانى هایشان از بسیارى عبادت پینه بسته، چهره هایشان در اثر شب زنده دارى زرد شده است، نفاق سراپایشان را پوشانده است. آنان یک صدا فریاد بر مى آورند: )اى فرزند فاطمه! از همان راه که آمده اى باز گرد، زیرا به تو نیازى نداریم، حضرت مهدى ـ علیه السلام ـ در پشت شهر نجف پس از ظهور روز دوشنبه تا شامگاه بر آنان شمشیر مى کشد و همه را از دم تیغ مى گذراند و در این نبرد از یاران حضرت حتى یک نفر زخمى نمى شود( [1].

همانطورى که از احادیث استفاده مى شود، عملکرد ایشان یعنى رفتار قاطعانه و قدرت شمشیر حضرت یکى از عوامل مى تواند باشد که در پیاده کردن اسلام در جهان نقش خواهد داشت ولى عوامل دیگر مانند: آمادگى جهانى، سلاح مدرن، سلاح علم و انتخاب کار گذاران لایق نیز نقش عمده خواهند داشت که به ذکر هر کدام به طور اختصار پرداخته مى شود:

1- برخورد جدى و قدرتمندانه با ستمگران:
دیگر آن روزگار نخواهد بود که پیامبران و امامان مردمان را موعظه کنند و بسیارى از مردم گوش فرا ندهد و سرگرم جنایت و فساد باشند بگونه اى که پیامبران را بکشند و سنّتهاى آنان را محو کنند. )حضرت شمشیر در میان نابکاران مى نهد و از احدى توبه نمى پذیرد(. قال الباقر: )إن رسول اللّه(صلى الله علیه وآله) سار فى امته باللّین، کان یتألف الناس و القائم یسیر بالقتل... و لا یستتیب احداً...(
امام باقر(صلى الله علیه وآله) فرمود: "رسول خدا با امت خویش به نرمى و محبّت رفتار مى نمود ولى امام مهدى ـ علیه السلام ـ با کشتن با آنان برخورد کند...و کسى را به توبه فرا نخواند... "[2]

2- آمادگى جهانى:[3]
بطورى که از روایات استفاده مى شود پیروزى امام زمان ـ علیه السلام ـ به آمادگى جهان نیز بستگى دارد وقتى جهان حالت پذیرش براى حکومت جهانى پیدا کرد و انسان جنگ زده صلح طلب شد پیروزى انقلاب حضرت مهدى ـ علیه السلام ـ تحقق مى پذیرد. در بعضى از روایات آمده است که پیدایش این آمادگى جهانى بر اثر یک جنگ وحشتناک است که انسان جنگ زده بدنبال آب حیات صلح و آرامش مى رود. امام صادق ـ علیه السلام ـ فرموده است: حکومت جهانى و رهبرى واحد تحقق پیدا نمى کند مگر روزى که در یک جنگ ویرانگر دو سوم بشر نابود شوند.[4]

3- سلاح برتر و مدرن:
در بعض روایات آمده است که حضرت مهدى ـ علیه السلام ـ از سلاح برتر بهره مند است که جهان تسلیم خواهد شد. پس سلاح ایمان و آلات جنگ مدرن نقش عظیمى مى تواند داشته باشد.[5]

4- سلاح علم و دانش:
در بسیارى از احادیث به این واقعیت اشاره مى شود که امام زمان ـ علیه السلام ـ با قدرت علمى مغزها را متوجّه خود مى نماید و جهان علم به او ایمان مى آورند. امام صادق ـ علیه السلام ـ فرموده است: تا زمان انقلاب حضرت مهدى ـ علیه السلام ـ علم و دانش تا چهار کلمه ترقى مى کند اما در عصر مهدى ـ علیه السلام ـ تا 74 کلمه ترقى خواهد کرد و این یکى از اسباب پیروزى است.[6]

* عوامل پیروزی بر قدرتها:
البته از احادیث استفاده مى شود که عملکرد قایم ـ علیه السلام ـ یعنى رفتار قاطعانه و قدرت شمشیر یکى از عوامل خواهد بود عوامل دیگر مانند آمادگى جهانى، سلاح مدرن، سلاح علم و دانش و انتخاب کار گذاران لایق نیز نقش عمده در پیروزى و گسترش اسلام در ظهور امام زمان ـ علیه السلام ـ خواهند داشت.

در گفتار پیشوایان معصوم ـ علیهم السلام ـ جنگهاى پس از ظهور مهدى (عج) و فتوحات، به قدرت فردى و انسانى و نیروهائى نسبت داده شده است که از سراسر جهان به یارى حضرت مى شتابند ولى پیروز شدن بر تمام جهان با توجه به پیشرفت علم و صنایع جنگى قبل از ظهور حضرت، کارى است بس دشوار که علاوه بر قدرت فردى و زمینه هاى اجتماعىِ عصر قیام به امدادهاى غیبى و الهى نیز نیازمند است. خوب است که از نقش تعیین کننده قدرت فردى و انسانى، نیروهاى مردمى و امدادهاى غیبى که در پیروزى انقلاب بزرگ جهانى حضرت مهدى (عج) مى باشد با استفاده از احادیث و روایات بطور اختصار مورد بررسى قرار بگیرد:
دیان پسر صلت مى گوید به امام رضا ـ علیه السلام ـ عرض کردم: آیا شما صاحب این امر هستید؟ فرمود: )من امام و صاحب امر هستم، ولى نه آن صاحب امرى که زمین را از عدل و داد پر مى کند آنگاه که از ستم و بیداد پر شده باشد. چگونه مى توانم صاحب آن امر باشم، در حالى که ناتوانى جسمى مرا مى بینى؟ حضرت قائم کسى است که وقتى ظهور مى کند در سن پپران است ولى به نظر جوان مى آید. اندامى قوى و تنومند دارد بطورى که اگر دست را به سوى بزرگ ترین درخت دراز کند آن را از ریشه بیرون مى آورد و اگر میان کوهها فریاد برآورد صخره ها مى شکند و از جا کنده مى شود...([7] در روایات نیز داریم که با گفتن تکبیر مهدى (عج) و لشکریانش دیوارهاى شهر به لرزه در مى آید و فرو مى ریزد: در هنگام قیام حضرت قائم (عج) دلهاى شیعیان آن حضرت چنان پاره هائى از پولاد مى شوند که قدرت هر مرد از آنان در روایات به اندازه قدرت چهل مرد بیان شده است. بنابراین قدرت فردى هم در انقلاب مهدى (عج) بى اثر نخواهد بود.

* نقش نیروهاى مردمى در انقلاب جهانى حضرت مهدى (عج):[8]
در احادیث آمده است که حضرت مهدى (عج) ه هنگام ظهورش از مردم کمک و یارى مى طلبد و این بدان سبب است که هم مردم را به راه سعادت و حق ببرد و قیام جهانى خویش را تا جایى که ممکن است با دست و توان خود مردم به ثمر برساند. در احادیث مى خوانیم: )مهدى (عج) از مردم یارى مى طلبد. یکى از یاران خود را مى خواهد به او مى فرماید: به نزد مردم مکّه برو، و بگو اى مکیان! من فرستاده مهدى ام، مهدى مى گوید: ما خاندان رحمتیم، ما مرکز رسالت و خلافتیم... مردمان به ما ستم کردند... حق ما را از ما ستاندند. اکنون من از شما یارى مى طلبم به یارى من بشتابید!([9] (یا ایها الناس! انا نستنصر اللّه، و من أجابنا من الناس)[10] "اى مردمان، ما از خدا یارى مى طلبیم و از هر کسى از مردم که دعوت ما را بپذیرد و در صف یاران ما درآید... "
(انا نستنصر اللّه الیوم و کل سلیم)[11] ما امروز از خدا یارى مى طلبیم و از هر مسلمانى که در جهان هست باز هم در حدیث مى خوانیم که: )هنگامى که قائم قیام کند، خداوند شیعیان را از همه شهرها، نزد او گرد مى آورد([12]از امام باقر ـ علیه السلام ـ نیز روایت شده است که بانوان نیز در این قیام بزرگ مشارکت دارند که فرمود: )چون مهدى فریاد بر آورد که ما از خدا یارى مى طلبیم و از هر مسلمانى، سیصد و سیزده تن از مردان نزد او آیند که با آنان پنجاه زن نیز هست، این جماعت در مکه گرد آیند.([13] این شمار، شمار نخستین گروه از یاران مهدى است. سپس دسته دسته مردمانى که جزء یاران او خواهند بود از زن و مرد به آنان خواهند پیوست.
بنابراین در پیروزى انقلاب جهانى حضرت مهدى (عج) نیروهاى مردمى، قدرت فردى و انسانى نقش عمده اى خواهند داشت.
امدادهاى غیبى در انقلاب جهانى مهدى (عج):[14]
نقش امدادهاى غیبى، در پیروزى حکومت جهانى مهدى (عج) قابل توجه مى‌باشد که حضرت با انجام کراماتى مشکلاتى را از سر راه بر مى‌دارد و یا به وسیله رعب و ترسى است که خداوند در دل دشمن ایجاد مى کند و یا اینکه خداوند ملائکه را به یارى حضرت مى فرستد. در برخى روایات نیز سخن از نیروهایى رفته است که داراى خصوصیات فرشتگان هستند و منتظر ظهور حضرتند تا او را یارى کنند و از )تابوت( حضرت موسى ـ علیه السلام ـ ... که در آن است نیز به عنوان وسیله دیگر براى نصرت و یارى حضرت مهدى (عج) نام برده شده است که به ذکر برخى از روایات در این زمینه پرداخته مى شود:
1ـ رعب و ترس: امام صادق ـ علیه السلام ـ مى فرماید: "قائم ما اهل بیت با ترس و رعب یارى مى شود "[15] و نیز مى فرماید: "خداوند حضرت قائم (عج) را به سه لشکر یارى مى دهد: فرشتگان، مؤمنان و رعب (ترس انداختن در دل دشمن)[16] از این روایات و احادیث دیگر نیز استفاده مى شود که دشمن از حرکت لشکریان حضرت مهدى (عج) چنان وحشت زده مى شود که وقتى لشکریان حضرت از جاى مى خواهد حرکت کند کسى جرأت شورش علیه آن ندارد.
ادامه دارد...
-----------------
پی‌نوشت‌ها:
[1]. مجلسى، بحار الانوار، ج 52.
[2]. محمود بجستانى، چهل حدیث سیره مهدوى، نشر معروف، اسوه قم، چاپ سوم مرداد 79، ص 38.
[3]. محمد دشتى، شماره هاى: ب، ج، د از کتاب ایدئولوژى و عقاید اسلامى، چاپخانه مهر قم، انتشار مهرماه 1360، ص 230ـ228.
[4]. مجلسى، بحارالانوار، ج 52، ص 207، ح 44.
[5]. مجلسى بحارالانوار، ج 52 ص 321.
[6]. مجلسى، بحارالانوار، ج 52، ص 327.
[7]. مجلسى، بحارالانوار، ج 52 (مؤسسه وفا، بیروت ـ لبنان) ص 322.
[8]. این قسمت گرفته شده از کتاب خورشید مغرب، محمد رضا حکیمى (چاپ و نشر فرهنگ اسلامى، چاپ ششم، زمستان 68) ص 295ـ290.
[9]. مجلسى، بحارالانوار، ج 52، همان، ص 307.
[10]. مجلسى، بحارالانوار، ج 52، همان، ص 238.
[11]. مجلسى، بحارالانوار، ج 52، همان، ص 223.
[12]. مجلسى، بحارالانوار، ج 52، همان، ص 291، حدیث 37.
[13]. مجلسى، بحارالانوار، ج 52، همان، ص 223.
[14]. این قسمت گرفته شده از کتاب چشم اندازى از حکومت مهدى، نجم الدین طبسى (نشر سازمان تبلیغات اسلامى، چاپ دوم، تابستان 1377، از فصل پنجم تا آخر فصل).
[15]. مستدرک الوسایل، ج 12، ص 335 و ج 14، ص 354.
[16]. مجلسى، بحارالانوار، ج 52، همان، ص 343.
-----------------------
منبع: اندیشه قم(مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه)