آشنايي باموشك‌هاي بالستيك

موشک‌های بالستیک از آن جمله سلاح‌هایی هستند که حتی اگر کارآیی نیز نداشته باشند به خودی خود بسیار پر سروصدا از لحاظ سیاسی هستند. تاریخچه موشک‌های بالستیک به جنگ دوم جهانی و موشک آلمانی V2 با برد 230 کیلومتر بر می‌گردد. شاید یکی از دلایل پرآوازه بودن این سلاح‌ها این بود که اکثر کشورهای جهان تا 20 سال پیش نیز سلاحی برای مقابله با موشک‌های بالستیک نداشتند.

موشک بالستیک: موشک‌های بالستیک سلاح‌هایی هستند زمین به زمین برای ضربه زدن به اهداف راهبردی نظامی، صنعتی و… دشمن. این موشک‌ها به صورت بعد از پرتاب تا ارتفاع مشخصی بسته به برد موشک با حرکت زاویه‌دار حرکت می‌کنند و بعد به سمت هدف شیرجه می‌روند(یک حرکت قوسی شکل). مثلا موشک‌های بالستیک قاره پیما با این روش انحنای کره زمین را دور می‌زنند. موشک‌های بالستیک شامل دو نوع تاکتیکی با برد 1000 کیلومتر و راهبردی با برد بیش از 1000 کیلومتر هستند. موشک‌های راهبردی بالستیک که از نظر برد به سه دسته 1- موشک‌های میان برد با برد 1000 تا 3500 کیلومتر 2- موشک‌های دور برد با برد 3500 تا 8000 کیلومتر 3- موشک‌های قاره پیما با برد بیشتر از 8000 کیلومتر. این نوع موشک‌ها بیشتر دارای نقش هسته‌ای هستند.
موشک‌های بالستیک به دلیل سرعت عمل بالا به سرعت به عنوان یک حامل کلاهک اتمی مطرح شد. همچنین به دلیل اینکه تا اوائل دهه 1990 هیچ سلاح موثری بر ضد موشک‌های بالستیک وجود نداشت این موشک در نقش متعارف نیز به طور گسترده‌ای وارد خدمت شد. روس‌ها در دهه 1950 با ساخت موشک کوتاه برد اسکاد بازار بزرگی را به دست آوردند و اسکاد به عنوان پرفروش‌ترین موشک بالستیک جهان هنوز هم بعد از گذشت 50 سال در بسیاری از کشورها در خدمت است. این موشک در کره شمالی تولید شد و در حدود 1000 عدد از این موشک توسط کره شمالی به کشورهای مختلف از جمله ایران صادر شد. هر دو مدل B و C اسکاد در ایران با نام شهاب 1 و 2 تولید شد. ایران در جریان جنگ ایران و عراق مورد حمله صدها موشک اسکاد از سوی عراق قرار گرفت. امروزه با در نظر گرفتن هزینه بالای این موشک‌ها نسبت به موشک‌های کروز، دقت کمتر نسبت به موشک‌های کروز و همچنین انعطاف پذیری کمتر نسبت به موشک‌های کروز، موشک‌های بالستیک در نقش کوتاه برد متعارف چندان طرفداری ندارند. موشک‌های بالستیک دارای دقت کمتر و شعاع خطای بیشتری نسبت به موشک‌های کروز دارند و همچنین موشک‌های کروز را می‌توان بر ضد سطح وسیعی از اهداف مانند کشتی‌های جنگی به کار برد که این یکی به دلیل سیستم متفاوت آنها است. همچنین موشک‌های بالستیک از روی زمین، از پرتاب‌گرهای ثابت و یا متحرک پرتاب می‌شوند ولی موشک‌های کروز را به راحتی با کمی تغییر می‌توان از هوا، دریا، زیردریا و زمین پرتاب کرد برای نمونه موشک کروز تاماهاوک دارای انواع زمین پرتاب، زیردریایی پرتاب و کشتی پرتاب است و حتی برنامه ساخت مدل هوا پرتاب آن نیز زمانی در دسترسی بود. موشک‌های بالستیک یا برای پرتاب از زیردریایی ساخته می‌شوند و یا زمین (حتی هیچ موشک بالستیک نیست که بتوان آن را با کمی تغییر برای هر دو حالت پرتاب به کار برد). با وجود این موشک‌های بالستیک امتیازی دارند که موشک‌های کروز ندارند و آن امتیاز سرعت زیاد آنها است. هم اکنون هیچ موشک کروزی نیست که دارای برد بیش از 1000 کیلومتر باشد و سرعت آنها بیش از سرعت صوت. سرعت موشک‌های بالستیک بیش از 4000 کیلومتر در ساعت است. سرعت در جنگ اتمی یک مسئله مرگ و زندگی است از این رو موشک‌های بالستیک دوربرد و یا قاره پیما که می‌توانند یک یا چند کلاهک اتمی را در فاصله 10000 کیلومتر در عرض یک ساعت و نیم به هدف برسانند در حال حاضر با هیچ سلاحی قابل جایگزین نیست ولی در نقش متعارف و زیر 1000 کیلومتر کشورها به سرعت در حال به خدمت گرفتن موشک‌های کروز زمین پرتاب هستند.
• توضیحات فنی
سوخت: موشک‌های بالستیک در مخازن سوخت خود، دو نوع ماده یکی به عنوان سوخت و دیگری اکسیژن حمل می‌کنند. موشک‌های بالستیک یا سوخت مایع هستند و یا سوخت جامد، از آنجایی که موشک‌های بالستیک طی پرواز در مرحله حرکت به نقطه اوج خود از اتمسفر خارج شده برای اینکه بتوانند همچنان به حرکت ادامه دهند و سوخت خود را بسوزانند باید مخازن سوخت هوا را با خود حمل کنند البته از ترکیبات دیگری نیز در نقش هوا در موشک‌های مختلف استفاده می‌شود.
سوخت مایع: موشک‌های سوخت مایع از دو مخزن یک برای حمل ترکیبی با قابلیت اکسیژن و دیگری سوخت حمل می‌کنند. برای نمونه اولین موشک بالستیک جهان یعنی V2 از ترکیب الکل و اکسیژن مایع بهره می‌برد. موشک‌های سوخت مایع را تنها در زمان پرتاب از سوخت پر می‌کنند از این رو زمان آماده کردن آنها زیاد است.
سوخت جامد: از دهه 1960 سوخت جامد توسط آمریکایی‌ها ابداع شد که ترکیبی از اکسیدکننده و سوخت به صورت جامد در آن وجود داشت. با این کار زمان آماده کردن موشک از چند ده ساعت به کمتر از 30 دقیقه کاهش پیدا کرد.
توان تحرک: برخی از موشک‌های بالستیک دارای سکوی آتش متحرک مانند یک پرتاب‌گر بر روی یک تریلر و یا یک واگن قطار تغییر یافته هستند. برخی دیگر نیز دارای سکوی آتش ثابت مانند سیلوهای زیرزمین و یا سکوهای ثابت بر روی زمین هستند.
نوع کلاهک: موشک‌های بالستیک دو نوع کلاهک متعارف و غیرمتعارف را حمل می‌کنند. کلاهک‌های غیرمتعارف مانند کلاهک‌های اتمی و شیمیایی و کلاهک‌های متعارف مانند کلاهک‌های انفجار قوی، خوشه‌ای، آتش‌زا (ناپالم) را می‌توان نام برد.
کلاهک اتمی: هنگامی که گفته می‌شود کلاهک اتمی مثلا دارای قدرت انفجار 200 کیلوتن است یعنی قدرت انفجار این کلاهک برابر با قدرت انفجار 200 هزار تن مواد منفجره TNT است و یا وقتی گفته می‌شود 3 مگاتن یعنی قدرت انفجار این کلاهک برابر با انفجار 3 میلیون تن ماده منفجره TNT می‌باشد.
کلاهک مجتمع اتمی: این نوع کلاهک‌ها از نوع میرو هستند. در واقع بر روی کلاهک اصلی موشک چند کلاهک کوچکتر اتمی وجود دارند که هرکدام دارای یک سیستم هدایت جداگانه هستند. موشک در مرحله شیرجه رفتن این چند کلاهک را پرتاب کرده و این قابلیت وجود دارد که هرکدام از این کلاهک‌ها به یک هدف جداگانه مثلا به یک شهر حمله ببرند. (حکایت یک تیر چند نشان)
کلاهک انفجار قوی: کلاهکی که از مواد انفجاری متعارف مانند TNT یا C4 یا مواد منفجره دیگر پر شوند.

منبع: ماهنامه جنگ افزار

(0) نظر

دسته ها : فن آوری

پنج شنبه 1388/7/30 12:55