محمود اطروشی افزود: یائسگی یک رویداد بیولوژیک طبیعی است و مشخص کننده سالهای پایانی تولید مثل در زنان است به جز در مواردی که بر اثر جراحی و برداشتن رحم و تخمدانها، یائسگی رخ میدهد، به طور متوسط خانمها در سن 51 سالگی یائسه میشوند.
وی گفت:با وجود افزایش سن امید به زندگی خانمها، سن یائسگی تغییر قابل توجهی نداشته و بدین ترتیب اکثر زنان یک سوم عمر خود را پس از یائسگی میگذارنند.
این متخصص تغذیه افزود: کاهش تولید هورمونهای جنسی زنانه (استروژن و پروژسترون) در نتیجه کاهش عملکرد فولیکولها (سلولهایی که تخمکها را میسازند)، منجر به پایان قاعدگی میشود. سن بروز یائسگی ممکن است ارثی باشد، اما عواملی نیز بر زمان رخ دادن آن دخیل هستند.
اطروشی درباره علائم و نشانههای یائسگی اضافه داشت: خونریزی و قاعدگی کم و توقف آن، گر گرفتگی صورت و بالای تنه همراه با تپش قلب، افسردگی و احساس خستگی، گیجی و سردرد، تغییرات میل جنسی، پوکی استخوان، بیماریهای عروق کرونر قلب از علائم یائسگی است.
وی درباره علام مؤثر بر تغییرات دوران یائسگی افزود: مطالعات نشان داده است که زنانی که عادات غذایی صحیحتر و سالمتری دارند در سنین بالاتر یائسه خواهند شد. کشیدن سیگار سن یائسگی را جلوتر میاندازد. زنانی که از رژیمهای غذایی سخت پیروی میکنند در سن پایینتری یائسه میشوند. بیماریهایی نظیر دیابت، موجب تأخیر در یائسگی میشوند. در صورت جراحی و برداشت رحم و تخمدان یائسگی به سرعت رخ داده و علائم آن بروز خواهد کرد.
این متخصص تغذیه درباره مشکلات رایج در دوران یائسگی و درمان آن گفت: از آنجایی که کاهش هورمونهای ترشح شده از تخمدان موجب ذخیره بافت چربی در بدن و در نتیجه چاقی میشود، بروز چاقی در این سنین افزایش مییابد که خود عاملی مهم برای بروز بیماریهای قلبی - عروقی، افزایش فشار خون و کاهش عملکرد بدن، است. لذا پیروی از رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی کافی و ورزش در این دوران، بسیار ضروری و حائز اهمیت است. بهتر است برای اطلاع از دریافت کافی مواد مغذی و بهرهمندی از رژیم غذایی مناسب با متخصص تغذیه مشورت شود.
وی افزود: یکی از مشکلات اصلی در این دوران، از دست رفتن مواد معدنی استخوان (عمدتاً کلسیم) به علت کاهش ترشح استروژن تخمدان است. در این دوران ممکن است تا 20 درصد از چگالی مواد معدنی استخوان از دست برود که این امر میتواند خطر استئوپروز و شکستگی استخوان را به شدت افزایش دهد.
دبیر انجمن نواندیشان تغذیه ایران گفت: زنان یائسه باید به منظور حفظ ثبات استخوانها بر مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم، منیزیم، ویتامینهای D و K استفاده کنند که غذاهای غنی از کلسیم شامل پنیر، ماهی ساردین با استخوان، لوبیای سویای خشک، کلم و ماست هستند.
اطروشی اضافه کرد: منابع غنی از ویتامین K شامل اسفناج، کلم برکلی، کلم سبز و از منابع ویتامین D، ماهی آزاد، ماهی تن، جگر گوساله و تخم پرندگان است. غذاهای حاوی منیزیم شامل سبوس گندم، آرد سویا، دانه کامل برنج، جو و تخمه آفتابگردان، است.
وی افزود: زنان یائسه که از مکمل کلسیم استفاده میکنند بهتر است آن را به شکل متصل در ترکیبات آلی (به صورت گلوکونات، آسپارتات، سیترات) نسبت به کلسیم در ترکیبات غیر آلی (که نبات، فسفات و سولفات) مصرف کرد، چرا که اشکال متصل به ترکیبات آلی، زیست فراهمی بیشتری دارند.
اطروشی گفت: توصیه میشود در این دوران مصرف مقادیر زیاد فسفر (گوشت قرمز، مواد غذایی فرایند شده و نوشیدنیهای کولادار پرهیز شود، زیرا مقادیر زیاد آن در رژیم غذایی، از دست رفتن مواد معدنی از استخوان را سرعت میبخشد.
دبیر انجمن نواندیشان تغذیه ایران گفت: یکی از مؤثرترین ویتامینها در کاهش علائم یائسگی و گر گرفتگی ویتامین E است. این ویتامین موجب افزایش ترشح هورمونهای تخمدانی میشود و سطح استروژن خون را ثابت نگه میدارد. همچنین موجب کاهش سرگیجه، تپش قلب، تنگی نفس، عصبانیت، خستگی و کمخونی در این دوران میشود.
وی افزود: مصرف سویا به میزان 35 تا 50 میلیگرم در روز موجب کاهش گر گرفتگی و پیشگیری از پوکی استخوان و سرطان پستان میشود.
اطروشی گفت: فقدان استروژن در این دوران موجب افزایش میزان کلسترول بد (LDL) و کاهش میزان کلسترول خوب(HDL) در خون میشود که میتواند موجب افزایش خطر حمله قلبی و سکته مغزی در زنان شود. توصیه میشود برای حفظ میزان چربی خون در محدوده طبیعی و سالم، میزان مصرف چربیهای اشباع در رژیم زنان از طریق کم کردن مصرف گوشت قرمز، تخم پرندگان و محصولات شیری پرچرب،کاهش یابد.
وی اضافه کرد: کاهش مصرف سدیم، پروتئین و کافئین میتواند به حفظ ذخائر کلسیم کمک کند. از مصرف سیگار، الکل و ترشی زیاد پرهیز شود. ورزش کردن آزاد شدن اندورفین را زیاد میکند که منجر به بهبود درد و خوشحالی افراد میشود. پس توصیه میشود روزانه حدود30 تا 45 دقیقه ورزش سبک به همراه تنفس عمیق داشته باشید. قدم زدن، شنا و دوچرخه سورای فشار کمتری را بر مفاصل وارد میکند و برای این سن مناسب است.