آنچه ميخوانيد گزيدهاي از درس اخلاق آيت الله قرهي، مدير حوزه علميه امام مهدي (عجاللهتعاليفرجهالشريف) است كه در مسجد حوزه علميه ياد شده، واقع در حكيميه پيرامون مقام والدين و ضرورت نكوداشت جايگاه آنها، ايراد شده است.
در روايات اسلامي در رابطه با موضوع نيكي كردن اين طور آمده است: «لِكُلِّ بِرٍّ بِرٍّ» يعني براي هر نيكي در عالم، نيكي برتري وجود دارد؛ جهاد و شهادت في سبيلالله مافوق تمام نيكيهاست و آن قدر باب مهمي است كه خداوند فرمود: «فَتَحَلّي لِخاصَّةِ أوليائه» به اين معنا كه خداوند باب شهادت را فقط براي بندگان خاص خودش باز كرده است.
شهادت اوج بندگي انسان است و تمام حضرات معصومين (ع) و حتي وجود مقدس صاحبالزمان (ع) به وسيله شهادت به محضر خدا رسيدند؛ و زماني كه قسّيسّين حضرت حق، محضر امام زمان (ع) را درك ميكنند در ركاب ايشان به شهادت ميرسند.
در روايت شريفي به نقل از پيامبر اسلام (ص) آمده است كه روزي حضرت موسيبنعمران (ع) به خداوند عرضه داشت: خدايا حال دوستِ من كه شهيد شده، در عالم برزخ چگونه است؟ خداوند به حضرت موسي (ع) گفت: او در جهنم است؛ حضرت موسي (ع) با تعجب به خدا عرضه داشت خدايا مگر وعده نكردهاي كه شهيد با اولين قطره خونش به بهشت ميرود و همه گناهانش آمرزيده ميشود، خدا به حضرت موسي (ع) گفت: بله اما دوست تو اصرار به آزردن پدر و مادرش داشت و من عمل كسي را كه بر پدر و مادرش ستم كند قبول نميكنم، حتي با شهادت؛ بنابراين كساني اسمشان در طومار شهداء نوشته ميشود كه عاق والدين نباشد.
روايتي از امام زينالعابدين (ع) دركتاب رساله حقوق نقل شده است كه ايشان فرمودند: «وَ اَمّا حَقُّ اَبيكَ فَتَعْلَمَ اَنَّهُ اَصْلُكَ وَ اَنَّكَ فَرْعُهُ وَ اَنَّكَ لَوْلاهُ لَمْ تَكُنْ، فَمَهْما رَاَيْتَ في نَفْسِكَ مِمّا تُعْجِبُكَ فاعلمان اَباكَ اَصْلُ النِّعْمَهِ عَلَيْكَ فيهِ وَ احْمَدِ اللّهَ وَ اشْكُرْهُ عَلي قَدْرِ ذلِكَ» « و امّا حقّ پدرت را بايد بداني كه او اصل و ريشه توست و تو شاخه او هستي، و بداني كه اگر او نبود تو نبودي، پس هر زماني در خود چيزي ديدي كه خوشت آمد بدان كه از پدرت داري، زيرا اصل و اساس نعمت و خوشي تو، پدرت است، و خدا را سپاس بگزار و به همان اندازه شكر كن».
در قرآن كريم اين طور آمده است كه هر خوبي كه به انسان ميرسد از ناحيه خداوند متعال است اما هر عمل زشتي كه به انسان ميرسد نتيجه اعمال خودش است و اصل تمام خصلتهاي نيك در انسان از پدرش و به واسطه اوست بنابراين بر خدا و پدرت شكرگزاري كن و هيچ قوه و نيرويي جز از ناحيه خداوند نيست.
به سبب اذيت كردن پدر و مادر، آن نعمتي كه از ناحيه خداوند به پدر تفويض شده است تبديل به نقمت ميشود و اگر كسي خونش ريخته شود، به هدر رفته و جهنمي است، بنابراين اگر نعمت با لطف كردن به «ربّ صغير» يعني پدر و مادر توأم و همراه شد آن موقع معني نعمت را به خود ميگيرد.
روايتي از پيامبر اكرم (ص) در كتابهاي اصول كافي و بحارالانوار ج 74 نقل شده است كه به انسانها يادآوري ميكنند و ميفرمايند: عقوق داراي مراتبي است و فوق تمام عقوق اين است كه انسان باعث شود كه پدر و مادرش به وسيله او بميرند؛ بنابراين انسان با خواندن هزار ركعت نماز مستحبي به جايي نميرسد، اما راه توبه در صورتي كه توبه حقيقي باشد باز است .
* يكي از راههاي رسيدن به قرب الهي، اطاعت محض از فرامين الهي است
يكي ديگر از راههاي رسيدن به قرب الهي، اطاعت محض از فرامين الهي است اما سؤالي در اينجا مطرح ميشود كه چرا اولياي الهي بر اين باورند كه مسائل الهي تعبدي است؟ در جواب اين سؤال بايد گفت كه اموري كه خداوند براي انسانها برنامهريزي كرده است فوق عقل بشري است و عقل بشري نميتواند آنها را درك كند، بنابرين گوش دادن به اوامر پدر و مادر، انسان را به اوج ميرساند.
انجام دادن دو عمل نيك، شهيد سيد احمد پلارك را به اين مقام رفيع رساند، يكي از آنها اين بود كه روزي سيد احمد پلارك با ماجرايي برخورد كه نتيجه آن انجام دادن گناهي بزرگ بود اما از آن چشمپوشي كرد، در نتيجه او را به اوج رساند يعني لحظهاي، محكم و قوي به نفس اماره و شهوتش نه گفت و اوج گرفت.
ديگر اينكه سيد احمد پلارك به مادرش گفته بود جبهه رفتن من بايد با رضايت قلبي تو باشد بنابراين خداوند پردههايي را از جلوي چشمانش كنار زد و باعث شد تا حقايق را درك كند؛ امام خميني (ره) فرمودند: بعضي از شهداء يك روزه ره صد ساله فهميدند و رفتند.
اگر انسان عاق والدين شده باشد، ميتواند تكبر را كنارگذاشته و به وسيله خضوع و خشوع دل پدر و مادرش را به دست آورد پيامبر اكرم (ص) در روايتي فرمودند: منظور از خضوع و خشوع اين است كه در مقابل آنها بيادب ننشيني و مؤدب باشي و صدايت را نسبت به صداي پدر و مادر بالاتر نبري.
از مرحوم شيخ غلامالحسين اشرفي (ره) نقل شده است كه روزي در زمان كودكي پاي منبر شيخ فضلالله محلاتي (ره) نشسته بودم كه فرمودند: كسي كه ميخواهد به اوج مقامات الهي برسد صدايش را از صداي پدر و مادرش پايينتر بياورد و از آن زمان به بعد به اين دستور عمل كردم در حاليكه پدر و مادرم به من ميخنديدند كه چرا صدايم را نازك ميكنم.
بوسيدن دست و پاي پدر و مادر كبر و غرور را پايين ميآورد؛ آيتالله مكارم شيرازي نقل ميكنند كه هر وقت به شيراز ميرفتم دست و پاي پدر و مادرم را ميبوسيدم و در ادامه گفتند هيهات اگر انسان فكر كند كه تنهايي به جايي ميرسد.
مرحوم ملامحسن فيض كاشاني نقل ميكنند كه اگر سجده به غير از خدا واجب ميشد، يقينا بر پدر و مادرم سجده ميكردم؛ بنابراين اگر آن طوري كه نبايد با پدر و مادر برخورد كرد برخورد شود، فرزندانش بدتر از آن را با او برخورد ميكنند و بهتر اين است كه قبل از اينكه پدر و مادر چيزي را از ما طلب كنند، آن كار را به رايشان انجام بدهيم.
كساني كه پدر و مادرشان را از دست داده و از دار دنيا رفتهاند و از طرفي عاق آنها نيز شدهاند، ميتوانند براي انجام هر عمل مستحبي كه قصد انجام آن را دارند، پدر و مادرشان را نيز در ثواب آن اعمال شريك كنند البته غير از اعمال واجب و خوب است كه هر جمعه قبل از طلوع آفتاب بر سر مزارشان بروند تا مشكلشان برطرف بشود و روزانه حداقل 110 مرتبه براي آنها استغفار كند، بنابراين هيچ موقع نبايد پدر و مادر فراموش شوند و همان طور كه پروردگار رب عظيم براي انسانها حيّ ابدي است، ربّ صغير نيز بايد براي انسانها حيّ ابدي باشند.