همان‌قدر كه در عرصه ربات‌هاي صنعتي، پزشكي و حتي فضايي تحقيق و نوآوري شده، دنياي ربات‌هاي شخصي نيز شاهد پيشرفت‌هاي خيره‌كننده‌اي در سال‌هاي اخير بوده است. ربات‌هاي كمك‌رسان كه از آنها به عنوان ربات‌هاي شخصي نيز ياد مي‌شود بتدريج جاي خود را در خانه‌ها پيدا مي‌كنند. البته اين خانه‌ها عمدتا متعلق به افراد ثروتمندي است كه نه تنها براي بالا بردن كيفيت زندگي بلكه شايد براي پر كردن تنهايي از آنها استفاده مي‌كنند.
در حالي كه خودروهاي پرنده و سيستم‌هاي پرواز شخصي از مرحله ايده بتدريج به واقعيت عيني تبديل مي‌شوند چرا نبايد به تحقق ايده ربات‌هاي شخصي نيز فكر كرد؟ البته هنوز خبري از اين ربات‌ها در خانه‌ها نيست، اما در آينده‌اي نزديك سر و كله آنها پيدا خواهد شد. در سال‌هاي اخير و همزمان با پيشرفت عرصه گسترده‌اي از فناوري‌هاي نوين، ايده‌هاي مختلفي درخصوص طراحي ربات‌هاي شخصي ارائه شده است.
اين ربات‌ها با اين هدف طراحي مي‌شوند كه با‌برخورداري از جثه‌اي كوچك بتوانند در محيط‌هاي محدود منازل مسكوني حركت كرده و نيازهاي صاحبان خود را برآورده سازند.
يكي از تازه‌ترين تلاش‌هايي كه در اين زمينه صورت گرفته است مربوط به شركتي تحقيقاتي در كاليفرنياست كه پس از ماه‌ها تحقيق و انجام آزمون‌هاي متعدد از ربات شخصي موسوم به لونا (Luna) رونمايي كرده است. گرچه محققان اين شركت اطلاعات چنداني درخصوص اين ربات شخصي ارائه نكرده‌اند، اما مدعي شده‌اند كه لونا تحولي بي‌سابقه در دنياي ربات‌هاي هوشمند به شمارمي‌آيد.
يكي از فاكتورهاي اساسي كه در ساخت اين ربات مدنظر قرار داشته، هزينه نهايي نه‌چندان زياد آن بوده است. از آنجا كه قرار است اين ربات پس از رسيدن به مرحله توليد انبوه در منازل مسكوني و با پرداخت هزينه‌هاي شخصي به كار گرفته شود، منطقي است كه بايد پرداخت هزينه نهايي تمام شده براي ساخت آن نيز براي خانواده‌ها مقرون به صرفه باشد.
قابليت اتصال به اينترنت به عنوان فاكتور اساسي ديگري مطرح مي‌شود كه از سوي سازندگان آن مورد توجه قرار گرفته است. لونا نخستين ربات شخصي در جهان است كه به وسيله پورت‌هاي مخصوصي مي‌توان بخش‌هايي از بدنه آن را گسترش داد. گذشته از آن اين ربات قابليت برنامه‌ريزي‌هاي متنوع را نيز دارد. هزينه نهايي كه براي خريد اين ربات البته در كشور سازنده يعني آمريكا عنوان شده بالغ بر يكهزار دلار است كه اين رقم تقريبا براي اكثر خانواده‌هايي كه به فكر استفاده از ربات‌هاي شخصي هستند مقرون به صرفه است.
در ساختار اين ربات بازوهايي در نظر گرفته شده است كه با استفاده از آن مي‌تواند وسايل مختلف را حمل كند. اين ربات داراي پردازشگر 2 گيگاهرتزي دو هسته‌اي است كه به آن قدرت قابل توجهي براي پردازش داده‌ها مي‌دهد. سيستم عامل آن نيز مبتني بر لينوكس است و جالب اين كه ظرفيت ذخيره‌سازي اطلاعات آن تا 32 گيگابايت است. اما مهم‌ترين نكته‌اي كه درخصوص ربات‌هاي شخصي مورد توجه قرار مي‌گيرد نحوه برقراري ارتباط افراد با آن است.
در اين ربات چنين تعاملي به وسيله صفحه نمايشگر لمسي 8 اينچي صورت مي‌گيرد كه در كنار 3 ميكروفن مجهز به بلندگو، ارتباط بي‌سيم مناسبي با دنياي اطراف برقرار مي‌كند. گذشته از آن دوربين 8 مگاپيكسلي قدرتمندي نيز در آن تعبيه شده است و جالب اين كه به لطف بهره‌مندي از يك حسگر سه‌بعدي مي‌تواند درك بالايي از دنياي اطراف داشته باشد. لونا با استفاده از باتري 12 ولتي حركت مي‌كند كه در هر بار شارژ بين 4 تا 8 ساعت قابل استفاده است.
اما لونا تنها يكي از موفقيت‌هايي است كه در عرصه ربات‌هاي شخصي به دست آمده است. از حدود يك دهه پيش تلاش‌ها براي دستيابي به اين نوع ربات‌ها وارد مراحل تازه‌تر و البته جدي‌تري شده است. MILO نتيجه به ثمر نشستن يكي از اين تلاش‌هاست كه از آن به عنوان يكي از نخستين ربات‌هاي شخصي جهان ياد مي‌شود.
در حقيقت اين ربات به عنوان نخستين ربات ساخته شده بر پايه پلتفرم ربات‌هاي شخصي شناخته مي‌شود كه با ارتفاعي درحدود 120 سانتي‌متر تلفيق هيجان‌انگيزي از ارتباطات سيار و قابليت‌هايي نظير كمك و خدمت‌رساني همچون يك پيشخدمت را دارد.
نكته: ارزش بازار ربات‌ها روز به روز در حال افزايش بوده و تا سال 2015 مردم همانند خريد خودروهاي جديد به ربات‌هاي شخصي نيز اهميت مي‌دهند
گذشته از آن، قابل برنامه‌ريزي بودن آن نيز يكي از مهم‌ترين جنبه‌هاي مثبت آن به شمار مي‌رود. اين ربات حاصل تلاش محققان شركت RoboDynamics است كه محققان آن مي‌گويند MILO و در كل ربات‌هاي شخصي با اين هدف ساخته مي‌شوند كه بتوانند با صاحبانشان زندگي كرده و به آنها در سازماندهي هر چه بهتر اطلاعات، قرار ملاقات‌ها و ارتباطات و مواردي از اين دست كمك كنند.
MILO از بعد مكانيكي به گونه‌اي طراحي شده است كه با برخورداري از قد و قامتي بلند، پايداري قابل توجهي نيز داشته باشد. موتور‌هاي قدرتمند اين ربات توان لازم براي حركت آن در جهات مختلف را تامين مي‌كند.
در ساختار اين ربات از ريزكنترل‌كننده قدرتمندي نيز استفاده شده است كه در كنار مجموعه‌اي از حسگرها، سيستم حركتي و كنترلي MILO را تشكيل مي‌دهند. تعامل اين ربات با محيط اطراف نيز همچون لونا با بهره‌گيري از مجموعه‌اي از فناوري‌هاي نوين نظير سيستم مادون قرمز، ميكروفن‌هاي فوق‌العاده حساس و وب‌كم امكان‌پذير شده است. اما شارژ باتري اين ربات را مي‌توان مهم‌ترين برگ برنده آن دانست به طوري كه با هر بار شارژ تا 2 روز به كار خود ادامه مي‌دهد. MILO گرچه بيش از 6 سال است كه از مرحه توليد اوليه گذشته است، اما هنوز به مرحله توليد انبوه نرسيده است، هر چند كه در اين مدت اصلاحات ساختاري نيز در آن صورت گرفته است.
به عقيده كارشناسان با توجه به پيشرفت‌هاي روزافزوني كه در عرصه دانش رباتيك صورت مي‌گيرد، فناوري‌هايي از اين دست همواره با تغيير و تحولات زيادي همراه هستند. ازاين‌رو ممكن است برخي از ربات‌هاي شخصي كه مدت‌ها زمان صرف طراحي و ساخت اوليه آنها مي‌شود هرگز به مرحله توليد انبوه و تجاري نرسند.
در نظر داشتن برخي فاكتورها نظير كوچكي معقول و كاربردهاي چند منظور، نقش قابل‌توجهي در موفقيت پروژه‌هايي از اين دست خواهد داشت.
هم‌اكنون در بسياري از كشورهاي جهان نگرش‌هاي تازه‌اي به ربات‌هاي شخصي ايجاد شده است. شايد تا دو‌دهه پيش و در كشورهاي پيشرويي نظير ژاپن به مقوله ربات‌هاي شخصي صرفا به عنوان سيستم‌هايي براي ارائه كمك‌هاي ابتدايي با صاحبانشان نگاه مي‌شد، اما اكنون اين نكته يكي از ابتدايي‌ترين كاربردهاي چنين سيستم‌هايي در نظر گرفته مي‌شود.
بدون شك مي‌توان روزي را متصور شد كه در آن ربات‌هاي شخصي نقش كليدي در پردازش اطلاعات روزمره و تاثيرگذار در زندگي افراد داشته باشند. همين نكته موجب شده تا در سال‌هاي اخير مطالعات كاربردي زيادي در اين زمينه انجام شود.
بر پايه يكي از همين بررسي‌ها با دوراني كه در آن خريد ربات‌هاي شخصي همانند خودروهاي شخصي پراهميت مي‌شود فاصله چندان زيادي نداريم.
براساس اين تحقيقات مشخص شده است كه ارزش بازار ربات‌ها روز به روز در حال افزايش بوده و تا سال 2015 مردم همانند خريد خودروهاي جديد به ربات‌هاي شخصي نيز اهميت مي‌دهند.
اخيرا كارشناسان اعلام كرده‌اند پيش‌بيني مي‌شود تا سال 2015 ارزش بازار ربات‌هاي شخصي به 15 ميليارد دلار برسد و مردم همان‌طور كه به خريد ربات‌هاي جديد اهميت مي‌دهند به خريد ربات‌هاي چند كاره گرايش پيدا‌‌كنند. توجه داشته باشيم كه تا سال 2015 تنها 4 سال ديگر فاصله داريم.
مترجم : مهدي پيرگزي