رايانه
وقتي يك تكنولوژي و فناوري بصورت بومي؛ بمرور زمان تكميل مي شود و جامعه كم‌كم با ابعاد مختلف آن آشنا مي‌شود . خود را براي استفاده صحيح از آن آماده مي‌كند. در مقابل وقتي كشوري از يك دانش و فناوري مهم و در عين حال جذاب و تاثير گذار كاملاً دور بوده باشد، بمحض وارد كردن آن تكنولوژي بدليل افزايش بيش از حد تقاضا، گسترش تكنولوژي جديد با سرعت فوق‌العاده زيادي در مدت كوتاهي انجام مي‌پذيرد و درعمل مانند يك شوك به جامعه مي‌باشد بدون آنكه عموم مردم هنوز تمرين و آمادگي لازم براي هضم و برخورد صحيح با اين تكنولوژي را داشته باشند.
اينترنت فضايي مجازي و بسيار گسترده است كه استفاده از آن روز به روز در حال افزايش مي باشد. اينترنت در ابتدا با هدف تبادل اطلاعات خاص از به هم متصل شدن چند شبكه ي كامپيوتري در ارتش ايالات متحده ي آمريكا متولد شد و بعد از مدتي به بخشهاي خصوصي آن كشور و كشورهاي ديگر رسيد. در سال 1372 به همت مركز تحقيقات فيزيك نظري و رياضيات تهران ( IPM ) اينترنت وارد ايران شد. در حال حاضر موارد استفاده از اينترنت بسيار زياد شده و روز به روز هم در حال افزايش است. حال كه اين تكنولوژي را وارد كرده ايم بايد در اين زمينه آموزشهاي لازم را هم به كاربران آن بدهيم و سياستهاي فرهنگي جامعه را براي استفاده صحيح از آن تطبيق دهيم تا كمتر شاهد آسيب پذيري در اين زمينه باشيم. در حال حاضر فرهنگ استفاده از اينترنت به كاربران آموزش داده نشده است. چرا كه بايد در اينترنت هدفمند وارد شد و استفاده كرد. اينترنت يك بازار جهاني براي خريد و فروش اطلاعات است. مي‌توان از اين بازار به نحو مطلوب استفاده شود يا به جهت عدم فرهنگ‌سازي و وجود محدوديت‌هاي اجتماعي و سياسي تاثيرات منفي جبران ناپذيري ايجاد كرد.داشتن دانش اطلاعاتي لازم و مناسب در مورد هر فناوري جديد در بين عموم مردم ، خود يكي از مهم ترين عوامل موثر در دارا بودن فرهنگ درست براي استفاده از آن فناوري مي باشد.
يكي از مهمترين عوامل فرهنگ سازي خود وب سايتهاي اينترنتي هستند كه بايد سازماندهي شوند و كنترل لازم روي آنها اعمال شود،كه متأسفانه در حال حاضر قوانين كاملا ً مشخصي براي وب نويسان تعريف نشده است.عدم وجود قوانين مشخص در فضاي اينترنت كشور باعث شده تا هر فرد با هر طرز فكر و سطح اطلاعاتي ، مطالب خود را در اينترنت منتشر كند و فضاي اينترنت را با چالش هايي روبرو سازد.البته منظور مقابله با جريان آزاد اطلاعات نيست ولي همان گونه كه تمامي امورات، داراي قوانين و محدوده هايي است بايد دنياي وب نيز از اين قوانين مستثني نباشد.
برخي از وب سايتها براي جذاب تر نمودن صفحه وبشان از لينكها و صفحات وب غير اخلاقي و يا بي فايده استفاده مي كنند كه از جمله اثرات منفي اينگونه لينكها و صفحات وب:
1) بد جلوه دادن اينترنت ايران در سطح جهاني و داخلي
2) اتلاف وقت و پرداخت هزينه اينترنت اضافي به خاطر بهره برداري غير مفيد
3) ايجاد انحرافات اخلاقي و فكري در جامعه
4) وارد شدن كدهاي مخرب و ويروسهاي رايانه اي به رايانه (كه به بيش از 3 ميليون رسيده) و ... .
قطعاً بايد اعتراف كرد كه جاي تدريس و آموزش فرهنگ صحيح استفاده از اينترنت در مدارس و دانشگاه ها و حتي در درون خانواده هاي ما خالي است. شايد دليل اصلي نبود اين آموزش ها را مي توان عدم آشنايي كافي خانواده ها و توجه نكردن كافي به اثرات مخرب فناوري هاي جديد در جامعه دانست. اتاق هاي گفتگو مجازي يا همان چت روم ها، فضايي براي وقت گذراني جوانان شده در صورتي كه مي توان از اين ابزار براي تبادل اطلاعات علمي، فرهنگي، ديني و ... مفيد استفاده كرد. وب گردي معضل فراگير شده، كاربران به جاي جستجوي هدفمند در ايتنرنت، بدون هدف از صفحه وبي به صفحه وب ديگر براي وقت گذراني سير مي كنند. تجارت الكترونيك يكي از فعاليتهايي است كه روز به روز در حال گسترش است و مي توان به جاي وب گردي و اتلاف وقت به اين تجارت پرسود روي آورد. آمارها نشان مي دهد كاربران اينترنت در ايران حدوداً 75 درصد زمان اينترنت خود را استفاده تفريحي اعم از وب گردي، اتاقهاي گفتگو،بازي هاي آنلاين و... مي كنند و اين زنگ خطريست براي برنامه ريزان فرهنگي كشور.
فرهنگ سازي نياز به برنامه ريزي دارد، نمي شود با فيلترينگ و ترمينيشن تعداد معدودي سايت با هزينه هاي گزاف، كه كاربران نيمه حرفه اي هم به راحتي با روشهاي تونلي آن را دور مي زنند، فرهنگ سازي كرد.زيرا كه اصل خود تكنولوژي اينترنت بر آزادي اطلاعات است و نمي توان با محدود كردن، فرهنگ استفاده از آن را اصلاح كرد.البته نمي توان به طور كامل بي اثر بودن فيلترينگ در اينترنت را اعلام كرد به حتم ايجاد موانع در مقابل سايت هاي غير مفيد مي تواند ثمربخش باشد ولي هرگز نمي توان اين نوع مقابله ها را در برابر سيل عظيم اطلاعات غير مفيد موجود در وب كافي دانست. اميدواريم براي ايجاد بستري سالم جهت استفاده كاربران در اينترنت برنامه ريزهاي لازم صورت گيرد و جوانان هم با آگاهي و بصيرت بيشتر با استفاده صحيح از اينترنت در جهت پيشرفت خود و كشور گام بردارند.البته قابل ذكر است كه در سال هاي اخير فعاليت هاي قابل تقديري نظير برخورد با وب نويساني كه با انتشار مطالب غير اخلاقي و پوچ باعث آلوده شدن فضاي اينترنت كشور شده بودند انجام گرفته است.همان طور كه بحث شد ما نمي توانيم با كنترل و محدود سازي هر نوع فناوري اعم از اينترنت، فرهنگ مناسب استفاده از آن فناوري را ايجاد كنيم.متاسفانه كشور ما در زمينه استفاده مناسب از دانش و فناوري هاي بيگانه جديد، همواره با مشكلاتي روبرو بوده است.كه جا دارد براي فناوري هايي كه حداقل در آينده با آنها روبرو خواهيم شد برنامه ريزي مناسب و دقيق داشته باشيم.كه اين امر نيز ، نياز به توجه برنامه ريزان فرهنگي كشور دارد.

نويسنده : محسن قهرماني