معرفی وبلاگ
دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 4475677
تعداد نوشته ها : 10297
تعداد نظرات : 320
Rss
طراح قالب
مهدي يوسفي
در حال حاضر شرکت "گوگل" ، در کنار کار قانونی کتابخانه ها که نسخه های کتب خود را به صورت دیجیتالی در دسترس دیگران قرار می دهند، با وجود درگیری با ناشران بر سر حق تالیف، همچنان میلیون ها کتاب از منابع مختلف را به صورت الکترونیک بر روی شبکه اینترنت در دسترس خوانندگان در سراسر جهان قرار می دهد.
طرح گوگل از سال 2004 با عنوان "گوگل پرینت" شروع شد. گوگل در این طرح اسکن کردن کتاب های چاپ شده در جهان را آغاز کرد و با این اقدام روند واقعیت بخشی به رویای کتابخانه دیجیتالی جهانی آغاز شد.
این کار با 200 میلیون دلار هزینه و اسکن میلیون ها کتاب پنج کتابخانه دانشگاه های آکسفورد، هاروارد، استنفورد، میشیگان و نیز کتابخانه عمومی نیویورک آغاز شد، اما به تدریج اسکن کردن کتب کتابخانه ها صدای صاحبان حقوق مولف را درآورد و کار به دادگاه ها کشیده شد، اما این روند کماکان ادامه دارد.
از جنبه های حقوقی بگذریم. شاید چند سال پیش تصور کتابخانه اینترنتی، صرفا نوعی خیال خام به نظر می رسید اما اکنون به نظر می رسد حرکت فراگیر به سمت دیجیتالی کردن کتابها تاثیر انکارناپذیری بر صنعت نشر و نیز بر شیوه فعالیت پژوهشگران، نحوه عمل کتابداران، و شیوه کتابخوانی باقی خواهد گذارد.
پیش از اقدام گوگل ، دهه هفتاد میلادی را باید "آغازی بر یک رویا" دانست، چرا که اندیشه دیجیتالی کردن کتابها از دهه 1970 و همان اوان شکل گیری اینترنت مطرح شد.
در چهارم ژوئیه سال 1974 یک نسخه از اعلامیه استقلال آمریکا به صورت دیجیتالی برای همه آمریکایی ها ارسال شد و پروژه موسوم به "گوتنبرگ" برای تولید نخستین کتاب دیجیتالی شکل گرفت.
از آن زمان تا سال 2006 میلادی 20 هزار داوطلب همکار در این پروژه بیش از 50 هزار کتاب را که دوره حق تالیفشان به پایان رسیده بود اسکن کرده و به صورت دیجیتالی آماده ساختند.
همه همکاران این پروژه به صورت رایگان کار می کنند. اصولا این قبیل طرح ها به واسطه نوعی تمایل ایده آلیستی برای در اختیار همگان قرار دادن معرفت شکل می گیرد.
در عین حال این قبیل پروژه ها کار جست و جوی آن لاین کتابها را بسیار تسهیل می کنند.
همین جنبه اخیر بنیاد ملی علوم در آمریکا را وادار ساخت تا در طرحی موسوم به "پروژه یک میلیون کتاب" که یک طرح بین المللی برای در اختیار عامه قرار دادن کتابها به صورت دیجیتالی است، مشارک ورزد.
از سال 2002 که این پروژه شروع شد، تا چهار سال پس از آن بیش از 600 هزار کتاب که دوره حق تالیف آنها به پایان رسیده اسکن شدند.
قابلیت جستجو در عین حال یکی از محرک های اصلی شرکتهای خصوصی است که وارد عرصه دیجیتالی کردن کتاب ها شده اند. این امر حتی شامل آن دسته از کتاب هایی می شود که هنوز دوره حق تالیفشان به پایان نرسیده است.
به عنوان مثال هم اکنون برخی از شرکت هایی که کتابها را به صورت آن لاین به خریداران عرضه می کنند و فروشنده اینترنتی کتاب به شمار می آیند، به خریداران اجازه می دهند شماری از صفحات کتاب ها را به صورت آن لاین مطالعه کنند و در صورت تمایل نسخه آن را برای خود سفارش دهند.
در آمریکا شرکت آمازون با اجازه ناشر اطلاعات دیجیتالی قابل جستجو را در اختیار خوانندگان و خریداران قرار می دهد.
آیا تمام این اقدامات ، به تعطیلی کتابخانه های سنتی نمی انجامد؟ آیا با عصر جدیدی از کتابخوانی و سواد روبه رو هستیم؟
برخی عقیده دارند که با ظهور کتابخانه دیجیتال فعالیت کتابخانه های سنتی تعطیل نخواهد شد چرا که این کتابخانه ها علاوه بر آنکه مکانی برای دستیابی به کتابها باقی خواهند ماند کارکرد خود به عنوان مکان هایی برای آنکه افراد به مطالعه بپردازند و با یکدیگر دیدار کنند را، حفظ خواهند کرد و کتابداران نیز وظیفه مدیریت اطلاع رسانی را به انجام خواهند رساند.
اما آنچه ناظران را نگران می سازد آن است که تکیه بیش از حد بر منابع دیجیتالی موجب بروز تغییر کلی در شیوه خواندن می شود، به این معنا که عرضه بخش هایی از کتابها به صورت دیجیتالی می تواند موجب شود مردم مطالعه خود را به همان صفحات و قسمت هایی که به صورت دیجیتالی و رایگان در اختیارشان قرار دارد محدود سازند و اندک توانایی خواندن و فهم عبارات عمیق تر و سنگین تر ادبی یا فلسفی را از دست بدهند.
شواهد نشان می دهد که خوانندگان، کتابهای الکترونیک را همانگونه قرائت می کنند که صفحات وب را می خوانند، یعنی خواندنی که با سرعت ، بدون دقت، و به صورت گزینشی است.
به اعتقاد کارشناسان برای رفع این مشکل و مقابله با خطر کم سواد شدن جمعیت، تلفیقی از کتاب های دیجیتالی و کتاب های مکتوب بهترین راه حل است .
این ترکیب در عین حال مشکل کمبود جا در کتابخانه ها را نیز تا حد زیادی کم خواهد کرد.
هر آنچه در آتیه پیش آید، امر مسلم آن است، آنچه "گوگل" در ابعادی وسیع آغاز گرآن بود دنیای جدیدی را در نظام های کتابداری ، کتابخانه ها و کتاب خوانی گشوده است.
طرح گوگل از سال 2004 با عنوان "گوگل پرینت" شروع شد. گوگل در این طرح اسکن کردن کتاب های چاپ شده در جهان را آغاز کرد و با این اقدام روند واقعیت بخشی به رویای کتابخانه دیجیتالی جهانی آغاز شد.
این کار با 200 میلیون دلار هزینه و اسکن میلیون ها کتاب پنج کتابخانه دانشگاه های آکسفورد، هاروارد، استنفورد، میشیگان و نیز کتابخانه عمومی نیویورک آغاز شد، اما به تدریج اسکن کردن کتب کتابخانه ها صدای صاحبان حقوق مولف را درآورد و کار به دادگاه ها کشیده شد، اما این روند کماکان ادامه دارد.
از جنبه های حقوقی بگذریم. شاید چند سال پیش تصور کتابخانه اینترنتی، صرفا نوعی خیال خام به نظر می رسید اما اکنون به نظر می رسد حرکت فراگیر به سمت دیجیتالی کردن کتابها تاثیر انکارناپذیری بر صنعت نشر و نیز بر شیوه فعالیت پژوهشگران، نحوه عمل کتابداران، و شیوه کتابخوانی باقی خواهد گذارد.
پیش از اقدام گوگل ، دهه هفتاد میلادی را باید "آغازی بر یک رویا" دانست، چرا که اندیشه دیجیتالی کردن کتابها از دهه 1970 و همان اوان شکل گیری اینترنت مطرح شد.
در چهارم ژوئیه سال 1974 یک نسخه از اعلامیه استقلال آمریکا به صورت دیجیتالی برای همه آمریکایی ها ارسال شد و پروژه موسوم به "گوتنبرگ" برای تولید نخستین کتاب دیجیتالی شکل گرفت.
از آن زمان تا سال 2006 میلادی 20 هزار داوطلب همکار در این پروژه بیش از 50 هزار کتاب را که دوره حق تالیفشان به پایان رسیده بود اسکن کرده و به صورت دیجیتالی آماده ساختند.
همه همکاران این پروژه به صورت رایگان کار می کنند. اصولا این قبیل طرح ها به واسطه نوعی تمایل ایده آلیستی برای در اختیار همگان قرار دادن معرفت شکل می گیرد.
در عین حال این قبیل پروژه ها کار جست و جوی آن لاین کتابها را بسیار تسهیل می کنند.
همین جنبه اخیر بنیاد ملی علوم در آمریکا را وادار ساخت تا در طرحی موسوم به "پروژه یک میلیون کتاب" که یک طرح بین المللی برای در اختیار عامه قرار دادن کتابها به صورت دیجیتالی است، مشارک ورزد.
از سال 2002 که این پروژه شروع شد، تا چهار سال پس از آن بیش از 600 هزار کتاب که دوره حق تالیف آنها به پایان رسیده اسکن شدند.
قابلیت جستجو در عین حال یکی از محرک های اصلی شرکتهای خصوصی است که وارد عرصه دیجیتالی کردن کتاب ها شده اند. این امر حتی شامل آن دسته از کتاب هایی می شود که هنوز دوره حق تالیفشان به پایان نرسیده است.
به عنوان مثال هم اکنون برخی از شرکت هایی که کتابها را به صورت آن لاین به خریداران عرضه می کنند و فروشنده اینترنتی کتاب به شمار می آیند، به خریداران اجازه می دهند شماری از صفحات کتاب ها را به صورت آن لاین مطالعه کنند و در صورت تمایل نسخه آن را برای خود سفارش دهند.
در آمریکا شرکت آمازون با اجازه ناشر اطلاعات دیجیتالی قابل جستجو را در اختیار خوانندگان و خریداران قرار می دهد.
آیا تمام این اقدامات ، به تعطیلی کتابخانه های سنتی نمی انجامد؟ آیا با عصر جدیدی از کتابخوانی و سواد روبه رو هستیم؟
برخی عقیده دارند که با ظهور کتابخانه دیجیتال فعالیت کتابخانه های سنتی تعطیل نخواهد شد چرا که این کتابخانه ها علاوه بر آنکه مکانی برای دستیابی به کتابها باقی خواهند ماند کارکرد خود به عنوان مکان هایی برای آنکه افراد به مطالعه بپردازند و با یکدیگر دیدار کنند را، حفظ خواهند کرد و کتابداران نیز وظیفه مدیریت اطلاع رسانی را به انجام خواهند رساند.
اما آنچه ناظران را نگران می سازد آن است که تکیه بیش از حد بر منابع دیجیتالی موجب بروز تغییر کلی در شیوه خواندن می شود، به این معنا که عرضه بخش هایی از کتابها به صورت دیجیتالی می تواند موجب شود مردم مطالعه خود را به همان صفحات و قسمت هایی که به صورت دیجیتالی و رایگان در اختیارشان قرار دارد محدود سازند و اندک توانایی خواندن و فهم عبارات عمیق تر و سنگین تر ادبی یا فلسفی را از دست بدهند.
شواهد نشان می دهد که خوانندگان، کتابهای الکترونیک را همانگونه قرائت می کنند که صفحات وب را می خوانند، یعنی خواندنی که با سرعت ، بدون دقت، و به صورت گزینشی است.
به اعتقاد کارشناسان برای رفع این مشکل و مقابله با خطر کم سواد شدن جمعیت، تلفیقی از کتاب های دیجیتالی و کتاب های مکتوب بهترین راه حل است .
این ترکیب در عین حال مشکل کمبود جا در کتابخانه ها را نیز تا حد زیادی کم خواهد کرد.
هر آنچه در آتیه پیش آید، امر مسلم آن است، آنچه "گوگل" در ابعادی وسیع آغاز گرآن بود دنیای جدیدی را در نظام های کتابداری ، کتابخانه ها و کتاب خوانی گشوده است.