واژهنامه هستهای به زبانی ساده و به منظور فهم بیشتر خوانندگان از این پس به تعریف و تببین اصطلاحات هستهای میپردازد.
سومین بخش این واژهنامه به «تولید قرص، میله و مجتمع سوخت هستهای» اختصاص یافته، که از نظر خوانندگان میگذرد.
کارخانه تولید قرص،میله و مجتمع سوخت هستهای (FMP) آخرین حلقه از چرخه تولید سوخت هستهای است که در کنار کارخانههای UCF و ZPP اصفهان قرار دارد.
کار طراحی این کارخانه از اواخر سال 1379 شروع شده و به دلیل نبود دانش فنی احداث چنین کارخانهای در ایران و عدم همکاری کشورهای صاحب تکنولوژی، با مشکلات فراوان روبرو بوده است.
این مهم با تشکیل گروههای دانش فنی متشکل از فارغالتحصیلان دانشگاههای ممتاز کشور در کنار نیروهای متخصص سوخت هستهای و همراه با تعریف چندین زیر پروژه تحقیقاتی جهت طراحی و ساخت این کارخانه در دستور کار بوده است.
وظیفه اصلی این مجتمع تولید قرص دی اکسید اورانیوم به دو صورت طبیعی و غنی شده با غنای حداکثر 5 درصد و در نهایت تولید میله و ساخت مجتمع سوخت جهت استفاده در نیروگاههای اتمی و راکتورهای تحقیقاتی کشور میباشد.
در حال حاضر در این کارخانه تولید دو نوع مجتمع سوخت در دستور کار بوده که پروژه ساخت مجتمع سوخت برای راکتور تحقیقاتی 40مگاواتی اراک به زودی به بهرهبرداری خواهد رسید.
عمده فعالیت این کارخانه جهت ساخت محصول نهایی عبارت است از:
- آمادهسازی پودر دیاکسید اورانیوم
- تولید قرصهای دی اکسید اورانیوم
- مونتاژ میلههای سوخت
- ساخت مجتمع سوخت
کارخانه FMP پودر دیاکسید اورانیوم را به دو صورت طبیعی یا غنیشده از UCF و همچنین لولههای زیرکونیومی را از ZPP دریافت کرده و طی عملیاتی شامل آمادهسازی پودر، تولید قرص خام، سایش دادن سطح قرصها، شستشوهای اولتراسونیک،جوشکاریهای بسیار مدرن پرتوالکترونی و جوش مقاومتی دو سر میله سوخت، کنترل کیفیهای بسیار دقیق X-RAY و... روی نواحی جوش شده، آندایزینگ میلههای سوخت، لاک زنی میلههای سوخت، آمادهسازی اجزا مجتمع سوخت، بارگذاری لولههای سوخت به درون اسکلت مجتمع سوخت، جوشکاریهای نقطهای، مونتاژ نهایی مجتمع سوخت و عملیات بازرسی دقیق، مجتمع سوخت را تولید میکند.
این مجتمع سوخت باید در راکتور تحت شرایط بسیار سختی از نظر درجه حرارت، فشار و تابش نوترون قرار گیرد و برای مدت طولانی بدون نقص فنی این شرایط را تحمل کند لذا فناوری ساخت قرص،میله و مجتمع سوخت بسیار پیچیده و دقیق بوده و بدین منظور کنترلهای کیفی متعدد و سختگیرانه در فرایند ساخت مجتمعهای سوخت به کار گرفته میشود.
ظرفیت تولیدی کارخانه 40 تن سوخت در سال (30 تن سوخت دیاکسید اورانیوم غنی شده با غنای حداکثر 5 درصد جهت سوخت سالیانه یک واحد نیروگاه 1000مگاواتی بوشهر و 10 تن سوخت دیاکسید اروانیوم طبیعی جهت سوخت سالیانه راکتور تحقیقاتی آب سنگین 40 مگاواتی اراک) میباشد که با تمهیداتی نظیر اضافه کردن تجهیزات و افزایش شیفت کاری میتوان ظرفیت کارخانه را تا 140 تن در سال افزایش داد.