هر شهر يا كشوري داراي آداب رسوم خاصي مي باشد كه بنا به شرايط زندگي همان منطقه شكل گرفته است.اما به طور كلي در همه جاي دنيا اصول و مباني مشتركي براي اخلاق و رفتار آدم ها وجود دارد كه توجه به آن ها در هر جامعه اي و بين هر ملتي موجب موفقيت در ارتباطات جمعي و آزمون هاي شخصيتي مي شود.
با رعايت آداب و اصول معاشرتي و اجتماعي راحت تر مي توان ارتباط اجتماعي موفق با ديگران برقرار كرد و امتيازاتي فراواني از اين رابطه به دست آورد. به عبارتي بهتر، رعايت اين اصول يكي از دلايل تمايز فرد از ديگران است و در زمان انتخاب وي در موقعيت هاي مختلف مانند، ازدواج، شغل، سمت و مقام خاص، نفرات نمونه و برتر، اين خصوصيت يكي از امتيازهاي مهم برتري در اين رقابت ها به حساب مي آيد و در هر رابطه اي مورد رضايت مخاطب قرار مي گيرد.
آداب و معاشرت اجتماعي دو اصل اساسي دارد:
الف: اخلاق اجتماعي
ب: رفتار اجتماعي

اخلاق اجتماعي: به كليه اعمال شرعي و وجداني انسان ها گفته مي شود كه در همه جاي دنيا اين اصول شناخته شده و مشخص است و همه افراد رعايت آن را نشانه انسانيت، شرافتمندي ، نجابت ، خداشناسي و منصف بودن فرد مي دانند.
از آن جا كه اين اصول توسط اديان مختلف به صورت كامل توضيح داده شده است و در همه حال و هر زمان توصيه مي شود، تنها به اشاره اي از اهم آن ها بسنده مي كنيم:
- مهرباني، محبت ورزي و خوش رويي با ديگران.
- فرد تنها به منافع و نيازهاي خود توجه نكند و آنچه را براي خود نمي پسندد براي ديگران نپسندد.
- عدالت و انصاف را پيش رو داشته باشد و تمام اعمال و تصميمات خود را بر اساس آن اتخاذ نمايد.
- دروغ نگويد و ظاهر سازي نكند و از فريب ديگران بپرهيزد.
- گره گشاي مشكلات ديگران باشد و بابت انجام آن امتيازي طلب نكند.
- فرصت طلب نباشد و از موقعيت هايي كه به دست مي آورد سوء استفاده نكند.
- نجيب باشد و به ناموس ديگران نظر نداشته باشد.
- خيانتگر نباشد و به وعده هاي خود وفادار بماند.

اصل دوم رفتار اجتماعي است كه هدف از نوشتن اين مطالب ترويج همين موضوع مي باشد. اصول رفتار اجتماعي داراي نكاتي است كه رعايت آن شخصيت فرد را به گونه اي ناباورانه رشد مي دهد و سطح اجتماعي او را به درجات بالا مي رساند، فرد را شخصيتي با ادب، تحصيلكرده و قابل اطمينان نشان مي دهد كه به راحتي مخاطب را مغلوب خود مي سازد.

نكاتي از رفتار و مهارت هاي اجتماعي:

1- پياده روي
- وقتي در خيابان راه مي رويد بايد ادب و نزاكت را رعايت كنيد، در سمت راست با قامتي كشيده(نه خميده) و قدم هايي متعادل ، راست و مستقيم حركت كنيد.
- اگر سهوا موجب ناراحتي كسي شديد مانند، تنه زدن يا لگد كردن پا، فورا عذرخواهي كنيد و در پاسخ معذرت خواهي ديگران جرو بحث نكنيد و تنها بگوييد "اشكالي ندارد "
- در انتخاب راه، مسير پسنديده سمت راست است و هنگامي كه سه نفر مشغول پياده روي هستند، اولويت با وسط، سمت راست و چپ مي باشد كه بهتر است به ترتيب اولويت فرد بزرگتر يا خانم وسط و نفرات كوچك تر به ترتيب راست و چپ حركت كنند. البته در چنين شرايطي بايد مراقب باشيد تا عرض مسير پياده روي را مسدود نكنيد.
- اولويت اجتماعي معمولا ابتدا با بزرگترين فرد جمع، فردي كه مقام يا سمتي بالاتر از ديگران دارد، خانم ها و سپس ساير نفرات به ترتيب سن و مقام مي باشد، بنابراين لازم است هنگام ورود به درگاه ها يا مكان هاي مختلف اولويت ورود نفرات رعايت شود.
- هنگام پياده روي در خيابان از خيره شدن به ديگران و گوش دادن به صحبت آن ها خودداري كنيد.
- با صداي بلند صحبت نكنيد و بر سر راه ديگران متوقف نشويد.
- در معبرهاي شلوغ از هل دادن و تنه زدن به ديگران به اين معني كه " سريعتر حركت كنند چون شما عجله داريد " پرهيز كنيد.

2- صحبت كردن
- هنگام سخن گفتن از كلمات مودبانه تر و زيباتر استفاده كنيد مانند, "صحبت " به جاي "حرف " و يا "همكارم " به جاي "كارگرم "
- از گفتن فحش و ناسزا شديدا خودداري كنيد و اگر كسي به شما ناسزا گفت و شما را با انجام رفتار و اعمال تحريك آميز عصباني كرد با ملايمت و خوش رويي برتري خود را نسبت به او نشان دهيد تا پيروز ميدان باشيد.
- جملات را منسجم و حساب شده بيان كنيد تا در كم ترين كلمات منظورتان را رسا و ساده عنوان كرده باشيد.
- ساده و روان سخن بگوييد و از كلمات و جملاتي كه درك آنها براي ديگران مشكل است صرف نظر كنيد.
- وقتي در جمعي عمومي سخنوري مي كنيد از بيان موضوعاتي كه تنها براي خودتان جذابيت دارد خودداري كنيد و افكار خود را به شيوه اي جذاب نه به صورت نصايح پدربزرگانه بيان نماييد. افرادي كه درباره عقايد خود تعصب خشك دارند و در چهارچوب فكري به خصوصي محصور شده اند هيچ گاه نمي توانند از ديگران چيزي بياموزند و هم صحبت خوبي نيز براي ديگران به شمار نمي آيند.
- جملات ديگران را كامل نكنيد، اندكي صبر كنيد تا كلمه اي را كه سخنران به دنبالش هست خود به زبان بياورد.
- به توپوق و لهجه ديگران نخنديد و هنگام صحبت ديگران علايم خستگي و كلافگي از خود نشان ندهيد چون خلاف ادب است.
- بيشتر از آن چه سخن مي گوييد به ديگران فرصت صحبت كردن بدهيد.
- صحبت ديگران را قطع نكنيد و اگر كسي سخن شما را قطع كرد براي ادامه آن پافشاري نكنيد.
- از بيان داستان هاي قديمي، طولاني و خسته كننده بپرهيزيد.
- آهسته و رسا صحبت كنيد، كاملا متعادل. نه به گونه اي كه از صداي بلند شما ديگران سر درد بگيرند و نه طوري كه از صداي ضعيفتان يكي در ميان كلمات را متوجه نشوند.
- از راه دهان صحبت كنيد نه از بيني!
- وقتي صحبت مي كنيد به نسبت مساوي به چشمان مخاطبان نگاه كنيد اما به آن ها خيره نشويد مخصوصا اگر مخاطبتان جنس مخالف باشد.(از نگاه كردن به زمين يا دور و بر خودداري كنيد.)
- هميشه دهان خود را خوشبو نگه داريد تا هنگام صحبت كردن با چهره هاي آشفته ديگران مواجه نشويد.
- يادتان باشد هنگام بروز اختلاف عقيده، دانا سعي مي كند چيزي بياموزد و نادان به مجادله مي پردازد.
- تملق گويي خوب نيست، دقت كنيد اگر از كسي تعريف مي كنيدخلاف واقع و بزرگنمايي نباشد تا در نظر ديگران حالت چاپلوسانه به خود نگيرد.
- جاي ديگران جواب ندهيد اين روش تنها براي افراد بيمار و بي زبان صحيح مي باشد.
- هنگام سخنراني ديگران سعي نكنيد با ادا و اشاره كنترل سخنوري وي را از دستش خارج كنيد.
- هنگامي كه سيگار به لب داريد يا مشغول خوردن هستيد، صحبت نكنيد.
- قسم خوردن نشانه عدم اعتماد به نفس و عدم اطمينان از صحت سخن بوده و تكرار آن به مراتب كار را بدتر مي كند.
- دانستن اشعار زيبا، نكات جالب، اخبار به روز و لطيفه هاي جذاب يا گفتار بزرگان و به كار بردن به موقع آن ها در سخنان، بر تاثير گفته ها مي افزايد و كلام را زيباتر مي كند.

3- لباس پوشيدن
- آقايان بهتر است در مراسم و مكان هاي رسمي از كت و شلوار استفاده كنند.
- كت و شلوار هميشه بايد اتو زده و بدون لك باشد.پيراهن نيز خوش زرق و برق و كفش ها واكس زده و رنگ همگي با يكديگر همخواني داشته باشد.
- در تابستان و روز بهتر است از كت شلوارهاي رنگ روشن و در شب از رنگ تيره استفاده كرد.
- از گذاشتن خودكار وساير وسايل در جيب بالاي كت و وسايل حجيم در جيب هاي جانبي كت و شلوار جدا بپرهيزيد.
- كت و شلوار بايد كاملا اندازه باشد رنگ و روي آن نرفته باشد.
- خط دكمه پيراهن، دكمه شلوار و سگك كمربند بايد در يك راستا قرار بگيرند.
- پيراهن نبايد داخل شلوار چروكيده باشد يا قسمتي از آن بيرون و قسمتي داخل باشد. براي حل اين موضوع بهتر است از پيراهن هاي كوتاه و گشاد استفاده نكنيد.
- داخل جيب پيراهن وسايل حجيم نگذاريد تا جيب آن متورم نشود.
- از لباس هاي ترميم شده و نخ كش شده استفاده نكنيد، لباس ها هميشه بايد تميز، اتوشده و خوشبو باشند و نقصي نداشته باشند.
- كفش ها بايد با لباس همخواني كامل داشته باشند(از نظر رنگ و جنس) و هميشه در همه حال تميز و واكس زده باشند عاري از هرگونه پارگي يا فرسودگي محرز.
- جواراب ها هميشه سالم، تميز و خوشبو با شند تا اگر مجبور شديد در محلي كفش هايتان را در بياوريد خجالت نكشيد!
- بهتر است براي مدت طولاني در يك مكان از يك مدل لباس استفاده نكنيد.
- از مواد خوشبو كننده در مدل هاي مختلف(لباس، بدن، دهان و پا) به صورت مداوم استفاده كنيد.

4- نظافت شخصي
- موهاي خود را هميشه مرتب، تميز و خوش حالت نگه داريد و موهاي زائد اطراف سر و گردن را مرتبا كوتاه كنيد.
- موهاي صورت خود را مداوم اصلاح كنيد و بعد از آن ژل مخصوص يا كرم اصلاح بزنيد اما اگر اهل ريش و سبيل هستيد از آنكارد و شستن آن ها به هيچ وجه غافل نشويد.
- دندان هايتان را سفيد و درخشان نگه داريد و از زرد شدن، جرم گرفتن يا پلاك بستن آن ها جلوگيري كنيد.
- ناحن هايتان هميشه كوتاه و تميز باشند. ضمن اينكه هنگام كوتاه كردن ناخن بايد به شكل ظاهري آن توجه كرد تا زيبايي خود را از دست ندهد.
- براي داشتن بدن و لباس هاي خوشبو، استحمام روزانه و تعويض لباس هفته اي چند بار لازم است.

5- غذاخوردن
- هنگام غذا خوردن اينكه چه كسي كجا بنشيند خيلي مهم است و اين وظيفه ميزبان است كه به اولويت ميهمانان را راهنمايي كند.در ميهماني هاي خانوادگي جايگاه ويژه سمت راست خانم ميزبان و سمت راست آقاي ميزبان مي باشد و در صورتي كه ميزبان يك نفر باشد جايگاه ويژه سمت راست و سپس سمت چپ او است. در ميهماني هاي خانوادگي بهتر است كه خانم و آقاي صاحبخانه كنار يا مقابل يكديگر بنشينند و به ترتيب ديگر ميهمان ها اين كار را انجام دهند.
- تا هنگامي كه صاحبخانه(خانم يا آقاي ميزبان) شما را به پاي ميز غذا(سفره) دعوت نكرده است از نشستن صرف نظر كنيد. بهتر است كه در ميهماني ها تا زماني كه خانم صاحبخانه و ديگر خانم ها شروع به خوردن غذا نكرده اند آقايان از خوردن جلوگيري كنند.
- پشت ميز با حالت مناسب بنشينيد و از گذاشتن آرنج و دست بر روي ميز خودداري كنيد و از خم شدن زياد و پايين آوردن سر هنگام خوردن غذا جلوگيري كنيد.
- بر روي صندلي لم ندهيد و آن را با بدن به عقب نبريد، مودبانه از جا برخيزيد و آرام صندلي را جابه جا كنيد. بعد از ترك صندلي آن را در جاي اوليه خود قرار دهيد.
- دستمال سفره در يقه يا جيب و بالاي سر قرار نمي گيرد جايش روي زانو است! ضمن اينكه صورت را نبايد با دستمال سفره خشك كرد و تنها مي توان آن را بر روي لب ها گذاشت. بعد از اتمام غذا دستمال سفره را تا نكرده سمت چپ بشقابتان بگذاريد.
- با متعلقات ميز بازي نكنيد و خانه نسازيد!
- پشت ميز غذا از خميازه كشيدن،گرفتن بيني، شانه كردن موها، كشتي گرفتن، خاراندن بدن و صحبت با تلفن همراه يا دست دادن به ديگران جلوگيري كنيد و از مطالعه بپرهيزيد.
- تعويض كارد و چنگال يا قاشق چنگال در دستان كار پسنديده اي نيست سعي كنيد هنگام برش غذا بر بشقابتان تسلط كافي داشته باشيد.
- وقتي غذا به طرف دهان برده مي شود چنگال بايد به طرف پايين باشد.
- قبل از چشيدن و خوردن غذا از زدن نمك و فلفل صرف نظر كنيد.
- خوردن غذا از نوك قاشق صحيح نيست و بايد از كنار آن خورده شود.
- در برخي كشورها رسم بر اين است هنگامي كه غذا تمام مي شود قاشق چنگال را به صورت موازي داخل بشقاب مي گذارند تا پيشخدمت آن را جمع كند اما اگر هنوز قصد خوردن غذا داريد بايد قاشق و چنگال را به صورت متقاطع در بشقاب قرار دهيد تا پيشخدمت آن را جمع نكند.
- در رستوران ها اگر قاشق يا چنگالتان روي زمين افتاد نبايد آن را بر داريد. اين كار پيشخدمت است.
- با غذا بازي نكنيد و آن را هم نزنيد و فوت نكنيد.
- بشقابتان را با دستمال يا تكه نان تميز نكنيد. اگر واقعا بشقاب كثيف است از بشقاب ديگري استفاده كنيد.
- براي برداشتن ظروف انگشتانتان را به سر قاشق يا چنگال نماليد و داخل ليوان يا فنجان نكنيد.
- اگر چيزي مي خواهيد كه از شما فاصله دارد مودبانه از فردي كه به آن نزديك است خواهش كنيد تا به شما كمك كند. خودتان شخصا بر روي ميز دراز نكشيد و آن را برداريد!
- از پرخوري و كم خوري محسوس اجتناب كنيد و هنگام صرف غذا از نحوه پخت غذا تعريف كنيد و بگوييد كه خيلي خوشمزه است، حتي اگر اين طور نباشد! با اين كار خانم صاحبخانه با روي خوش تا پايان ميهماني از شما پذيرايي ويژه مي نمايد.
- اگر غذايي را دوست نداريد يا به نظرتان خوب تهيه نشده نبايد بيان كنيد يا درگوشي به ديگران بگوييد و از متعلقات سفره انتقاد كنيد.
- اگر استخوان يا هرچيزي ديگري را خواستيد از دهان بيرون بياوريد خيلي آرام و نا محسوس چنگال را به گوشه لبتان بچسبانيد و آن تكه را روي چنگال قرار دهيد و كنار بشقاب بگذاريد.
- قبل از نوشيدن لب خود را با دستمال پاك كنيد.
- هرگاه احساس كرديد دست يا صورتتان چرب و كثيف شده يك دستمال كاغذي را تا كنيد و به آرامي دست و صورتتان رابا آن پاك نماييد.
- قاشق و چنگال شخصي را داخل ظروف عمومي نكنيد و قاشق مرطوب را داخل شكر يا هر چاشني ديگري نبريد.
- انگشتان خود را هرگز ليس نزنيد و با گوشه سفره يا ميز پاك نكنيد.
- قبل از نوشيدن قاشق هم زن را از داخل ليوان يا فنجان خارج كنيد.
- تا زماني كه ديگران غذا مي خورند ميز غذا را ترك نكنيد به خصوص اگر ميزبان هستيد.
- هرگز كارد را به دهان نبريد.
- از خلال دندان پنهاني استفاده كنيد نه سر ميز.
- براي نخوردن نوعي از غذا دليل نياوريد و به بشقاب ديگران نگاه نكنيد.
- نان را با چنگال بر نداريد و برنج را با قاشق داخل بشقاب نكشيد. از ريختن ماست و سالاد روي برنج جدا خودداري كنيد.

6- در ميهماني ها
- هنگام سلام و احوال پرسي ميزبان بايد ميهمان ها را به يكديگر معرفي كند. ابتدا كوچك تر را به بزرگ تر، آقا را به خانم و مقام پايين تر را به مقام بالاتر معرفي مي كنند سپس بزرگ تر، خانم و مقام بالاتر را به ديگران. اگر ميهمان فرد ناشناسي را همراه خود آورده بايد او را به ميزبان معرفي كند سپس ميزبان را به ميهمان ناشناس. در ميهماني هاي بزرگ لازم نيست تك تك همه را به يكديگر معرفي كرد تنها زماني كه تصادفا لازم مي شود كافي است.
- اگر با تاخير وارد ميهماني مي شويد بايد با تمام حاضرين سلام و احوالپرسي كنيد و يكبار ديگر با كساني كه كنارتان مي نشينند احولپرسي را ادامه دهيد.
- تشريفات را بايد انجام دهيد چه ميزبان باشيد چه ميهمان چه مطابق ميل و عقايد شما باشد چه نباشد.
- در ميهماني هاي رسمي ابتدا بايد به آقا و خانم ميهمان سلام واحوالپرسي كرد بعد به بزرگ ترها و مقامات بالا.
- به بشقاب غذا و ميوه ديگران نگاه نكنيد. مخصوصا اگر ميزبان هستيد تنها اين كار را زماني انجام دهيد كه در ادامه بخواهيد به آن ميهمان تعارف كنيد كه چيزي بخورد.
- از قيمت ميوه و غذاهاي خريداري شده در ميهماني صحبتي نكنيد حتي اگر چندين برابر قيمت خريده باشيد.
- با تمامي ميهمانان صحبت كنيد و به يك ميزان از همه پذيرايي كنيد و گرم بگيريد.
- كسي را در جمع تحقير نكنيد و كسي را بيش از حد بزرگ ننماييد.
- به ميهمانان احترام بگذاريد و غير مودبانه با آن ها صحبت نكنيد.
- اگر نگران خرابي وسايل منزلتان هستيد به روي ميهمانان نياوريد يا بيخيال باشيد يا ميهمان دعوت نكنيد.
- بچه هاي ميهمان را تحت هيچ شرايطي دعوا نكنيد. البته ميهمانان بايد خودشان در چنين مواقعي توجه ويژه اي به فرزندانشان داشته باشند تا موجب مزاحمت و ناراحتي ميزبان نشوند.
- اگر ميهماني ظرف يا اشيايي را شكاند به او چشم غره نرويد و عصباني نشويد. با ملايمت بگوييد "اشكالي ندارد " چاره اي نيست زيرا نمي توانيد پول آن را از او بگيريد پس بهتر است خودتان را كنترل كنيد تا شخصيت بهتري از خود رونمايي كرده باشيد.
- وسايل پذيرايي را باب ميل و طبق ذائقه ميهمانان تهيه كنيد و ساعات پذيرايي را با آن ها هماهنگ نماييد.
- عصباني نشويد و ديگران يا فرزندان خود را دعوا نكنيد. به هيچ عنوان به بهانه خنده به تمسخر حاضرين و غايبين نپردازيد.
- محل پذيرايي را خوشبو و مرتب نگه داريد و با وسايل آنتيك منزلتان مانور تبليغاتي ندهيد.
- محل دستشويي و استراحت شخصي را به ميهمانان معرفي كنيد. اگر ميهماني قصد لحظه اي خوابيدن داشت در محلي آرام براي او بالش و ملحفه تميز فراهم كنيد و آرامش آن قسمت را حفظ نماييد.
رعايت اين اصول شخصيت شما را ارتقا مي دهد و اطمينان ديگران نسبت به رفتار آبرومندانه شما بيشتر مي شود. آن وقت است كه از حضور شما در ميهماني ها و مراسم و مجامع رسمي و حيثيتي نه تنها نگران نيستند بلكه خوشحال نيز مي شوند و افتخار هم مي كنند. به علاوه شما با انجام رفتار مطلوب اجتماعي آن را در سطح خانواده و اطرافيان گسترش مي دهيد و باعث ترويج فرهنگ اجتماعي در جامعه و در نهايت كشور عزيزمان مي شويد.

نويسنده: امير دشتكيان


دسته ها : عمومی
دوشنبه 1390/3/9 9:31
X