براي آينده نگري و تحليل نقشه راه اين جريان، ابتدا مي بايست اقدامات گذشته و وضعيت كنوني جريان انحرافي را مرور و بررسي كرد تا از اين رهگذر به تحليلي مبتني بر آينده نگري نسبت به جريان مذكور دست يافت.
الف) مرور اقدامات گذشته جريان انحرافي
-----------------------------------------------
پس از انتخابات 1388، اين باور غلط نزد مركزيت جريان انحرافي ظهور و بروز يافت مبني بر اينكه آنان داراي پايگاه اجتماعي 30 ميليوني مي باشند. از اين رو جريان مذكور با اتكا به اين برآورد غلط سعي نمود نظام را در عمل انجام شده در قبال اقدامات خود قرار دهد.
در اين مرحله شاهد اقدامات فوري و ضربتي از سوي اين جريان بوديم كه بعضاً بدون هماهنگي و توجه به عدم زمينه هاي قانوني و ذهني آن در جامعه صورت مي پذيرفت.
برآورد جريان انحراف براين فرض استوار بود كه نظام به دليل شرايط پس از انتخابات و وضعيت منطقه اي و بين المللي، عملاً نمي تواند مخالفتي با اقدامات آنان بهعمل آورد و اين جريان در نهايت مي تواند خاكريزهاي خود را يكي پس از ديگري به جلو بكشاند.
تصميم سازي براي عزل و نصب هاي ناگهاني، اظهارات غيركارشناسي و مغاير با گفتمان انقلاب اسلامي در حوزه هاي سياسي و فرهنگي، برگزاري همايش ايرانيان خارج از كشور، موازي كاري در وزارت خارجه با انتصابات نمايندگان منطقهاي و . . . ناظر بر اين مرحله مي باشد.
حفظ دوقطبي ايجادشده در انتخابات 88 (احمدي نژاد - هاشمي) و استفاده از آن به عنوان برگ برنده در انتخابات مجلس نهم، محور ديگري بود كه جريان انحراف بر آن تأكيد داشت. در اين ارتباط جريان مذكور چند اقدام را در دستور كار قرار داد:
- طرح مكتب ايراني و زمينه سازي براي انتقاد اصولگرايان از آن؛
- وادار نمودن رئيس جمهور به دفاع از نظريه مكتب ايراني و بيان كننده اين نظريه موهوم؛
- فراهم نمودن شرايط عبور اصولگرايان از آقاي احمدي نژاد و بالعكس؛
- وارد كردن اصولگرايان به اشتباه و هل دادن آنان براي ايجاد ائتلاف با برخي از سران فتنه.
همچنين در ادامه مرور اقدامات گذشته اين حلقه انحرافي مي بايست به القاي تحليل غلط از تحولات منطقه اي نيز اشاره نمود. عناصر جريان مذكور با القاي اين موضوع كه تحولات جاري در منطقه با مديريت آمريكا در حال شكل گيري است، عملاً سعي كردند سياست خارجي تهاجمي دولت را به سياست خارجي خنثي تبديل نمايند.
ب) بررسي وضعيت فعلي جريان انحرافي
----------------------------------------------
در شرايط كنوني عناصر جريان انحرافي در آشفتگي و به هم ريختگي به سر مي برند. اين وضعيت از آنجا نشأت گرفت كه مركزيت اين باند مشكوك براي توسعه قدرت، ناگزير به تصميم سازي براي عزل وزير اطلاعات گرديدند.
اين اقدام كه در واقع بزرگترين اشتباه سياسي عناصر اين حلقه بود، از يك سو باعث قرار گرفتن آنان در بنبست سياسي شد و از سوي ديگر بستر آگاهي بخشي در جامعه را نسبت به اقدامات اين فرقه فراهم آورد.
پس از دستور رهبر معظم انقلاب براي ابقاي وزير اطلاعات، مركزيت جريان مذكور مجدداً اشتباه مضاعفي را مرتكب شدند كه بيشتر به انتحار سياسي شباهت داشت.
آنان با تصميم سازي نابخردانه و مغاير با منافع ملي، به زعم خود تلاش كردند تا با بردن حاكميت به لبه پرتگاه بيثباتي سياسي و با الگوگيري از عمل سياسي دكتر مصدق در موضوع انتصاب وزير جنگ و تحت فشار قرار دادن شاه براي پذيرش اين خواسته، علاوه با وادار نمودن نظام به عقب نشيني و پذيرش خواسته هايشان، امتيازات جديدي را نيز بهدست آورند. در اين مرحله عناصر اين باند مشكوك بر محورهاي زير اهتمام داشتند:
- مخدوش ساختن فصل الخطاب بودن رهبري؛
- علني ساختن چالش با نظام؛
- انتقال موضوع به افكار عمومي و علني ساختن آن؛
- كنار كشيدن خود و تحميل هزينهها به رياست جمهور.
در نهايت با برخورد اين جريان به ديوار بلند قاطعيت نظام، به ظاهر چاره را در بازگشت به ولايت فقيه ديد.
اين در حالي بود كه طي چند سال گذشته هيچگاه در ادبيات آنان مسئله ولايت فقيه مورد توجه و تأكيد قرار نگرفته بود.
ج) بررسي وضعيت آينده جريان انحرافي:
-------------------------------------------
از منظر آينده نگري، مي توان برآورد و پيش بيني نمود كه جريان انحرافي بر اساس شواهد و قرائن، نقشه راه زير را مورد توجه قرار خواهد داد:
1- تبيين انحرافي از ولايت فقيه:
در اين راهبرد جريان مذكور تعريفي حقيقي و حقوقي از ولايت فقيه ارائه مي نمايند كه در آن ولايت پذيري از يك موضوع اعتقادي به امر قلبي و دروني و مبتني بر محبت تقليل مي يابد. اين جريان در ادامه خواهد كوشيد با تمسك به پلوراليسم معرفتي، ولايت فقيه را در تعريف دچار نسبيت نمايد و با اين ترفند از يك سو زمينه را براي «قداست زدايي» از آن مهيا كند و از سوي ديگر جامعه را پيرامون موضوع ولايت فقيه و ولايت پذيري «قطببندي» نمايد.
2- تداوم چالش سياسي در حاكميت:
در آينده نگري نسبت به اين جريان، به نظر مي رسد دومين راهبرد اين جريان تداوم چالش سياسي در حاكميت خواهد بود. در اين راستا اقدامات زير متصور مي باشد:
- ايجاد چالش و اختلاف با اركان حاكميت و برهم زدن مناسبات بين قوا؛
- ايجاد شكاف گفتماني و جرياني با اصولگرايان.
3- تلاش براي توسعه قدرت در حاكميت:
سومين راهبرد اين جريان توسعه قدرت در حاكميت مي باشد. جريان مذكور در اين مرحله، انتخابات آينده و كسب اكثريت آرا در مجلس نهم را نشانه خواهد گرفت.
بهره گيري از تمكن مالي، ايجاد قطببنديهاي كاذب در جامعه براي جذب مخاطبين به ويژه با ايجاد چالش در موضوعات فرهنگي و زمينه سازي براي عبور از اصولگرايان، از جمله اقدامات قابل تصور اين جريان خواهد بود.
4- ايجاد شرايط حاد سياسي در حاكميت:
به نظر مي رسد جريان انحرافي در مواجهه با موانع پيشِرو در مقاطعي مجدداً از راهبرد ايجاد شرايط حاد سياسي در حاكميت و بردن نظام به لبه پرتگاه بيثباتي سياسي استفاده خواهد كرد. در اين ارتباط علاوه بر رفع موانع، ايجاد مصونيت امنيتي و قضايي براي مركزيت اين جريان مد نظر خواهد بود. ضمن آنكه با نزديك شدن به انتخابات آينده و تلاش اين باند براي تأييد نامزدهاي مورد نظر، اين اقدام بيش از پيش متصور مي گردد.
5- استحاله رفتار حاكميت با رسميت بخشيدن به ملاكها و معيارهاي مورد نظر:
پيش بيني مي شود جريان انحراف در ادامه سعي خواهد نمود با توسعه قدرت در حاكميت از يكسو به ملاكها و معيارهاي مورد نظر خود از طريق قوه مقننه (در صورت كسب اكثريت آرا) رسميت بخشد و از سوي ديگر با بهره گيري از فرايندهاي به اصطلاح قانوني، نظام را در راستاي اهداف مورد نظر خود وادار به تغيير رفتار نمايد.
6- انتقال فاز چالش سياسي به چالش اجتماعي و پيوند با فتنهگران
سخن آخر
در پايان بايد اذعان نمود كه مطالب ذكرشده ناظر بر ناديده انگاشتن زحمات قابل تقدير رييس جمهور محترم و دولت خدمتگزار نميباشد. بلكه اين مطلب به افشاي ماهيت جريان پيچيدهاي اشاره دارد كه با رسوخ در بدنه قوهي مجريه، استحالهي جهت گيريهاي اصولي و انقلابي دولت آقاي احمدي نژاد و زير سؤال بردن خدمات كمنظير ارايه شده را هدف قرار داده است.
اميد است كه اين توفيق را داشته باشيم تا در جنگ نرم، آبرو و حيثيت خود را فداي نظام مقدس جمهوري اسلامي نمائيم كه «سر خم مي سلامت، شكند اگر سبويي ».
فصل الختام اين نوشتار فرازي از وصيتنامه سياسي- الهي امام عظيم الشأن راحل خواهد بود. آن گوهر يكدانه فرمودند:
«به ملت عزيز ايران توصيه ميكنم كه نعمتي كه از جهاد عظيم خودتان و خون جوانان برومندتان بهدست آورديد، همچون عزيزترين امور قدرش را بدانيد و از آن حفاظت و پاسداري نماييد و در راه آنكه نعمتي عظيم، الهي و امانت بزرگ خداوندي است، كوشش كنيد و از مشكلاتي كه در اين صراط مستقيم پيش ميآيد نهراسيد كه اِن تَنصُروا الله ينصُركُم وَ يثَبّت اَقدامَكُم. هركس به مقدار توانش و حيطه نفوذش لازم است در خدمت اسلام و ميهن باشد و با جدّيت، از نفوذ وابستگان به دو قطب استعمارگر و غرب يا شرق زدگان و منحرفان از مكتب بزرگ اسلام، جلوگيري نمايند و بدانند مخالفين اسلام و كشورهاي اسلامي كه همان ابرقدرتان چپاولگر بين المللي هستند، با تدريج و ظرافت در كشور ما و كشورهاي اسلامي ديگر رخنه و با دست افراد خود ملتها، كشورها را به دام استثمار ميكشانند. بايد با هوشياري مراقب باشيد و با احساس اولين قدم نفوذي، به مقابله برخيزيد و به آنان مهلت ندهيد. خدايتان يار و نگهدار باشد!»
پينوشت
1- ايجاد شبكههايي از مسلمانان ميانهرو، موسسه رند، ترجمه موسسه مطالعاتي انديشه سازان نور
2- شايگان، داريوش، هانري كربن، آفاق تفكر معنوي در اسلام ايراني، ص 145
3- نصر، سيد حسين، معرفت و امر قدسي، ص 58
4- خسروپناه، عبدالحسين، جريان شناسي فكري ايران معاصر، ص 215
5- همان
6- نصر، سيد حسين، سنت عقلاني - اسلامي در ايران، ص 50
7- جعفريان، رسول، سازمانها و جريان هاي سياسي - مذهبي ايران ص 567
8- 28 مرداد 1387 ، همايش نوآوري و شكوفايي در صنعت گردشگري
9- 30 مرداد 1387 ، ثبت ميراث معنوي نيمه شعبان
10- همان
11- همان
12- همان
13- 28 مرداد 1387 ، همايش نوآوري و شكوفايي در صنعت گردشگري
14- همان
نويسنده:رضا سراج، كارشناس مؤسسه مطالعات راهبردي و آينده پژوهي تابان